جراحی کرانیوسینوستوز یا بدشکلی جمجه نوزاد چیست؟
جراحی کرانیوسینوستوز با هدف اصلاح شکل غیرطبیعی سر و فراهم‌کردن فضای لازم برای رشد طبیعی مغز انجام می‌شود.
کرانیوسینوستوز وضعیتی است که در آن مفاصل فیبری بین استخوان‌های جمجمه زودتر از زمان طبیعی به هم جوش می‌خورند. این مفاصل که به آن‌ها درزهای جمجمه‌ای گفته می‌شود، در صورت بسته‌شدن زودهنگام (معمولاً پیش از تولد یا در زمان تولد)، می‌توانند باعث ایجاد شکل غیرطبیعی سر شوند و در برخی موارد رشد مغز را محدود کرده و موجب افزایش فشار داخل جمجمه گردند.
هدف از جراحی کرانیوسینوستوز، اصلاح شکل غیرطبیعی سر و فراهم‌کردن فضای لازم برای رشد طبیعی مغز در حال رشد کودک است. این جراحی معمولاً در دو سال اول زندگی انجام می‌شود. انواع مختلفی از جراحی برای درمان کرانیوسینوستوز وجود دارد، از جمله:
- کرانیکتومی نواری
- کرانیکتومی با کمک فنر
- بازسازی طاق جمجمه
همه بیماران برای همه انواع این جراحی‌ها گزینه مناسبی نیستند. این جراحی معمولاً توسط یک تیم متشکل از جراح پلاستیک و جراح مغز و اعصاب به‌صورت مشترک انجام می‌شود.
جراحی کرانیوسینوستوز چه مشکلاتی را درمان می‌کند؟
- اشکال غیرطبیعی جمجمه که در نتیجه جوش‌خوردگی زودهنگام درزها به وجود آمده‌اند.
- افزایش فشار داخل جمجمه (ICP) یا فشاری که در اثر محدود شدن رشد جمجمه به مغز وارد می‌شود.
- برخی مشکلات مربوط به موقعیت چشم‌ها که ناشی از جوش‌خوردگی درزها هستند.
چه کودکانی گزینه مناسبی برای جراحی کرانیوسینوستوز هستند؟
کودکان مناسب برای این جراحی معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- نوزادان خردسال: بیشتر جراحی‌ها برای درمان کرانیوسینوستوز پیش از یک‌سالگی و برخی از آن‌ها حتی پیش از ۳ تا ۴ ماهگی انجام می‌شوند.
- تقریباً هر کودکی که یکی از درزهای جمجمه‌اش به‌طور غیرطبیعی بسته شده، گزینه مناسبی برای جراحی محسوب می‌شود.
- در کودکانی که علاوه بر کرانیوسینوستوز دارای مشکلات جدی دیگری از جمله نقایص قلبی هستند، باید تصمیم‌گیری در مورد انجام جراحی توسط یک تیم چندتخصصی با تجربه در مراقبت از بیماران پیچیده انجام شود.
جراح پلاستیک، سر کودک را معاینه کرده، احتمال وجود کرانیوسینوستوز را ارزیابی می‌کند و درباره گزینه‌های جراحی با والدین گفت‌وگو خواهد کرد. در برخی موارد، برای کمک به تشخیص یا برنامه‌ریزی جراحی، انجام تصویربرداری مانند سی‌تی‌اسکن ضروری است.
هزینه جراحی کرانیوسینوستوز چقدر است؟
از آنجا که این جراحی یک اقدام بازسازی‌کننده به شمار می‌رود، معمولاً توسط بیمه درمانی پوشش داده می‌شود. هرچند که این جراحی اغلب فواید زیبایی نیز به همراه دارد، اما هدف اصلی آن، ایجاد فضای لازم برای رشد مغز است.
هزینه‌های جراحی کرانیوسینوستوز ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دستمزد جراح
- هزینه‌های بیمارستان، از جمله بخش مراقبت‌های ویژه (ICU)
- هزینه‌های بیهوشی
- نسخه‌های دارویی
- آزمایش‌های پزشکی، از جمله تصویربرداری
آیا جراحی کرانیوسینوستوز تحت پوشش بیمه درمانی قرار می‌گیرد؟
بسیاری از بیمه‌های درمانی دارای محدودیت‌هایی در پوشش هزینه جراحی کرانیوسینوستوز هستند. زمانی که این جراحی به منظور درمان یک مشکل عملکردی (نه صرفاً زیبایی) انجام می‌شود، ممکن است تحت پوشش بیمه قرار گیرد. بنابراین لازم است مفاد بیمه‌نامه خود را با دقت بررسی کنید.
چه مواردی در جلسه مشاوره برای جراحی کرانیوسینوستوز مطرح می‌شود؟
در جلسه مشاوره برای جراحی کرانیوسینوستوز، آماده باشید تا درباره موارد زیر گفت‌وگو کنید:
- روند رشد و تکامل کودک شما
- هرگونه تغییری که در شکل سر یا موقعیت چشم‌های کودک مشاهده کرده‌اید
- سایر مشکلات پزشکی کودک
- جراحی‌ها یا بستری‌های قبلی کودک در بیمارستان
جراح پلاستیک همچنین موارد زیر را انجام خواهد داد:
- ارزیابی شکل سر کودک
- گرفتن عکس از سر کودک
- بررسی گزینه‌های موجود برای جراحی کرانیوسینوستوز
- پیشنهاد یک مسیر درمانی
- گفت‌وگو درباره نتایج احتمالی جراحی و خطرات بالقوه آن
- بررسی برنامه‌ریزی برای بستری در بیمارستان، از جمله احتمال نیاز به انتقال خون و بستری در ICU
این جلسه مشاوره زمانی مناسب برای مطرح‌کردن تمامی سؤالات شما با جراح پلاستیک است. برای کمک بیشتر، فهرستی از سؤالات پیشنهادی برای پرسیدن از جراح در جلسه مشاوره فراهم شده است که می‌توانید با خود به جلسه ببرید. کرانیوسینوستوز مسئله‌ای پیچیده است و ممکن است نگرانی‌ها و پرسش‌های زیادی برای شما ایجاد کند؛ بنابراین در پرسیدن تردید نکنید و با جراح خود با شفافیت کامل گفت‌وگو کنید.
چه پرسش‌هایی باید از جراح پلاستیک درباره جراحی کرانیوسینوستوز بپرسم؟
از چک‌لیست زیر به عنوان راهنما در زمان مشاوره برای جراحی کرانیوسینوستوز استفاده کنید:
- آیا دوره‌ی فلوشیپ فوق‌تخصصی در جراحی کرانیوفاسیال را گذرانده‌اید؟
- چند سال آموزش در زمینه جراحی پلاستیک دیده‌اید؟
- آیا این جراحی را در بیمارستان‌های تخصصی کودکان و با حضور متخصصان بیهوشی اطفال انجام می‌دهید؟
- آیا شما عضوی از یک تیم چندرشته‌ای کرانیوفاسیال هستید؟
- کدام یک از درزهای جمجمه کودک من بسته شده‌اند؟
- آیا کودک من علائمی از وجود یک سندرم ژنتیکی مرتبط با کرانیوسینوستوز دارد؟
- آیا کودک من علائمی از افزایش فشار داخل جمجمه (ICP) دارد؟
- کدام تکنیک جراحی برای درمان کرانیوسینوستوز برای کودک من توصیه می‌شود؟
- این جراحی در چه سنی باید انجام شود؟
- چه مدت زمان بهبودی باید انتظار داشته باشم و کودک من در این مدت به چه نوع مراقبت‌هایی نیاز خواهد داشت؟
- خطرات و عوارض احتمالی مرتبط با این جراحی برای کودک من چیست؟
- این عوارض چگونه مدیریت می‌شوند؟
- آیا این جراحی نیاز به تزریق خون خواهد داشت؟
- کودک من پس از جراحی چه مدت در بیمارستان بستری خواهد بود؟
- آیا نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) وجود دارد؟
- شکل سر کودک من پس از عمل چگونه تغییر خواهد کرد؟
- آیا کودک من پس از جراحی نیاز به استفاده از کلاه مخصوص خواهد داشت؟ در صورت نیاز، چند ساعت در روز باید از آن استفاده شود؟
- آیا عکس‌های قبل و بعد از عمل برای این پروسیجر در اختیار دارید که بتوانم ببینم؟
خطرات جراحی کرانیوسینوستوز چیست؟
کودک شما نمی‌تواند درباره انجام دادن یا ندادن جراحی تصمیم بگیرد. به عنوان والد، این شما هستید که باید میان مزایای بالقوه‌ی بهبود شکل سر و افزایش فضای لازم برای رشد مغز کودک، و خطرات و عوارض احتمالی جراحی کرانیوسینوستوز تصمیم‌گیری کنید. فقط شما می‌توانید این تصمیم را برای کودک خود بگیرید. از شما خواسته خواهد شد که فرم‌های رضایت‌نامه را امضا کنید تا اطمینان حاصل شود که به‌طور کامل از روند جراحی و خطرات و عوارض احتمالی آن آگاه هستید.
خطرات احتمالی جراحی کرانیوسینوستوز شامل موارد زیر است:
- خطرات بیهوشی
- خونریزی
- تغییر در حس پوست سر
- خطر بسیار نادر نابینایی یا مرگ
- اصلاح ناقص شکل غیرطبیعی سر یا وضعیت چشم‌ها
- عفونت
- آسیب به پرده‌های پوشاننده مغز (دورا) یا رگ‌های بزرگ مغزی (سینوس‌های دورال)
- نشت مایع مغزی-نخاعی
- درد یا بی‌حسی پوست سر که ممکن است باقی بماند؛
- باقی ماندن فاصله میان استخوان‌های جمجمه
- احتمال نیاز به جراحی مجدد
- بازگشت افزایش فشار داخل جمجمه (ICP)
- خطرات مربوط به تزریق خون
- تورم و کبودی، از جمله تورم بسته شدن موقتی چشم‌ها
- اسکارهای نامطلوب یا زخمی که به خوبی با رشد مو پوشیده نمی‌شود.
این خطرات و سایر موارد، پیش از امضای رضایت‌نامه، به‌طور کامل با شما مطرح خواهد شد. بسیار مهم است که تمامی سؤالات خود را مستقیماً با جراح پلاستیک و جراح مغز و اعصاب کودک خود در میان بگذارید.
چگونه باید کودک خود را برای جراحی کرانیوسینوستوز آماده کنم؟
در آماده‌سازی برای جراحی کرانیوسینوستوز، ممکن است از کودک شما خواسته شود:
- انجام آزمایش‌های آزمایشگاهی و تطبیق خون برای احتمال نیاز به تزریق
- انجام تصویربرداری‌هایی مانند سی‌تی‌اسکن (CT scan)
- ملاقات با تیم چندرشته‌ای متشکل از چندین متخصص پزشکی که تمام مراقبت‌های کودک شما را هماهنگ خواهند کرد.
جراحی کرانیوسینوستوز باید توسط تیمی متشکل از یک جراح پلاستیک و یک جراح مغز و اعصاب کودکان انجام شود که در مراقبت از کرانیوسینوستوز دارای تجربه هستند. این جراحی‌ها باید با پشتیبانی یک متخصص بیهوشی کودکان، در مرکزی که به‌طور منظم این نوع جراحی را انجام می‌دهد، انجام شوند.
مراحل جراحی کرانیوسینوستوز چیست؟
روند جراحی کرانیوسینوستوز شامل مراحل زیر است:
مرحله ۱ –بیهوشی
در کل زمان جراحی، بیهوشی عمومی استفاده خواهد شد. این شامل داروهایی برای خواب‌آوری و کنترل درد خواهد بود. همچنین در طول جراحی، ممکن است خون و/یا فرآورده‌های خونی تزریق شود.
مرحله ۲ –ایجاد برش
نوع برش‌های مورد استفاده در جراحی کرانیوسینوستوز ممکن است بسته به جراح متفاوت باشد، اما معمولاً شامل برشی است که از یک گوش تا گوش دیگر، در بالای سر امتداد می‌یابد. ممکن است خط برش به صورت موج‌دار یا زیگ‌زاگ طراحی شود تا جای زخم در میان موها پنهان شود. نواری از مو در محل برش تراشیده می‌شود یا در مواردی، بسته به ترجیح والدین و جراح، کل سر تراشیده می‌شود.
برش‌ها در جراحی استریپ کرانیِکتومی یا جراحی با کمک فنر (spring-assisted) ممکن است محدودتر باشند و محل آن‌ها بر اساس درزی از جمجمه که درگیر است، متفاوت باشد. با این حال، این برش‌ها نیز در نواحی دارای مو انجام می‌شوند تا جای زخم پس از عمل کمتر مشخص باشد. پس از ایجاد برش، جراح پلاستیک و جراح مغز و اعصاب با همکاری یکدیگر، درزهای بسته‌شده را در معرض دید قرار می‌دهند. برش‌هایی در استخوان انجام خواهد شد تا درز بسته‌شده باز شود. ممکن است برش‌های بیشتری در استخوان جمجمه برای شکل‌دهی مجدد سر و ایجاد امکان رشد مغز در آینده لازم باشد. از صفحات جذب‌شونده، بخیه یا سیم برای نگه‌داشتن استخوان‌ها در محل جدید خود استفاده می‌شود. در حین جراحی، ممکن است یک درن جراحی برای تخلیه مایعات اضافی در محل جراحی قرار داده شود.
مرحله ۳ –بستن برش‌ها
برش‌های پوست سر با بخیه‌های قابل جذب بسته می‌شوند و نیازی به برداشتن آن‌ها نخواهد بود.
مرحله ۴ –مشاهده نتایج
نتایج جراحی باز کرانیوسینوستوز بلافاصله پس از جراحی قابل مشاهده خواهد بود و تغییر شکل سر مشخص است. در جراحی استریپ کرانیِکتومی، استفاده از کلاه مخصوص پس از عمل ضروری است تا به‌تدریج سر را به شکل مطلوب قالب بدهد. به همین ترتیب، در جراحی با کمک فنر نیز، بهبود تدریجی شکل سر از طریق گسترش آهسته فنر در محل درز بسته‌شده ایجاد می‌شود.
چه انتظاری باید از دوران بهبودی فرزندم پس از جراحی کرانیوسینوستوز داشته باشم؟
بلافاصله پس از جراحی کرانیوسینوستوز، فرزند شما در بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) تحت مراقبت قرار خواهد گرفت. آزمایش‌های آزمایشگاهی انجام خواهند شد تا اطمینان حاصل شود که سطح الکترولیت‌ها و سایر شاخص‌های خونی پس از جراحی در محدوده طبیعی باقی مانده‌اند. فرزند شما بلافاصله پس از جراحی، مایعات داخل وریدی (IV) دریافت خواهد کرد که او را تا زمانی که بتواند دوباره به‌طور مستقل غذا و مایعات مصرف کند، هیدراته نگه می‌دارد.
ممکن است در زمان عمل، باندی به دور سر کودک گذاشته شود که معمولاً در ۱ تا ۲ روز نخست پس از جراحی برداشته می‌شود. درن جراحی نیز طی ۲ تا ۳ روز پس از جراحی برداشته خواهد شد. پماد آنتی‌بیوتیک معمولاً به مدت ۷ تا ۱۰ روز روی خط برش روی پوست سر اعمال می‌شود؛ پس از آن می‌توان خط برش را با صابون و آب تمیز نگه داشت. تورم پس از جراحی می‌تواند قابل‌توجه باشد، بسته به نوع جراحی کرانیوسینوستوز انجام‌شده. ممکن است چشم‌های کودک شما کاملاً ورم کنند و بسته شوند، که این بخشی طبیعی از روند بهبودی پس از جراحی کرانیوسینوستوز است و طی ۲ تا ۳ روز برطرف خواهد شد.
هنگامی که فرزند شما از مرحله حاد جراحی بهبود یافت، ممکن است از بخش ICU به بخش معمولی بیمارستان منتقل شود تا تحت پایش بیشتر قرار گیرد. کودک شما تا زمانی که بتواند به‌طور کافی غذا و مایعات مصرف کند، دردش با داروهای خوراکی کنترل شود و (در صورت تورم چشم‌ها) حداقل یکی از چشم‌هایش باز شود، در بیمارستان باقی خواهد ماند. زمانی که کودک شما برای ترخیص از بیمارستان آماده باشد، باید به روال عادی خود بازگردد. بالا نگه داشتن سر کودک هنگام خواب در گهواره یا استفاده از صندلی ماشین برای خوابیدن، به کاهش تورم کمک می‌کند. حتماً از جراح پلاستیک و جراح مغز و اعصاب خود درباره‌ی آنچه می‌توانید در دوران بهبودی خاص فرزندتان انتظار داشته باشید، سؤالات خاص بپرسید.
سؤالاتی که باید بپرسید:
- بلافاصله پس از جراحی، فرزند من در کجا تحت مراقبت خواهد بود؟
- چه داروهایی به او داده خواهد شد یا تجویز خواهد شد؟
- آیا بعد از جراحی درن جراحی خواهد داشت؟
- درن‌ها چه زمانی برداشته می‌شوند؟
- چه زمانی می‌توانم فرزندم را حمام کنم و چگونه باید این کار انجام شود؟
- چه علائم و نشانه‌هایی را باید بعد از جراحی تحت نظر داشته باشم؟
- آیا فرزندم بعد از جراحی نیاز به کلاه مخصوص (helmet) دارد؟ اگر بله، چند ساعت در روز باید آن را استفاده کند؟
- چه زمانی باید برای ویزیت پیگیری بعد از جراحی مراجعه کنیم؟
- آیا انجام پروسیجرهای اضافی پس از جراحی لازم خواهد بود؟ اگر بله، چه زمانی انجام می‌شوند؟
چه نتایجی را باید از جراحی کرانیوسینوستوز انتظار داشته باشم؟
نتایج اولیه جراحی کرانیوسینوستوز به نوع جراحی انجام‌شده بستگی دارد. در جراحی‌های باز کرانیوسینوستوز، درزهای بسته‌شده باز می‌شوند و استخوان‌های جمجمه مجدداً در موقعیت‌های جدید قرار داده می‌شوند تا شکل سر به فرم معمول نزدیک‌تر شود. نتایج این نوع جراحی‌های باز بلافاصله قابل مشاهده خواهد بود و تغییر شکل قابل توجهی در سر کودک پس از جراحی قابل مشاهده است.
بلافاصله پس از جراحی، ممکن است تورم قابل‌توجهی در سر وجود داشته باشد که عمدتاً طی چند روز تا چند هفته برطرف خواهد شد. کاهش کامل تورم ممکن است چند ماه زمان ببرد. ممکن است فرزند شما پس از جراحی کرانیوسینوستوز، نواحی نامنظم یا نقاط نرم روی سر داشته باشد. این نواحی با گذشت زمان و همزمان با ترمیم و بازسازی استخوان‌های جمجمه، بهبود خواهند یافت.
اگرچه نتایج مطلوبی از این جراحی انتظار می‌رود، اما ممکن است کودک شما در آینده به جراحی‌های اضافی نیاز داشته باشد. اگر علائم افزایش فشار داخل جمجمه (ICP) مجدداً ظاهر شوند، ممکن است نیاز به انجام مجدد جراحی کرانیوسینوستوز باشد. برخی از بیماران که نقص‌های باقی‌مانده در جمجمه به دلیل ترمیم ناقص استخوان دارند، بسته به محل و اندازه نقص، ممکن است نیاز به جراحی ترمیمی داشته باشند. پس از جراحی کرانیوسینوستوز، کودک شما به‌طور منظم توسط جراح کرانیوفیشیال یا تیم تخصصی کرانیوفیشیال پیگیری خواهد شد تا هم بهبودی کوتاه‌مدت و هم رشد و تکامل بلندمدت کودک ارزیابی شود.
چگونه پزشک متخصص انتخاب کنیم؟
در انجام یک رویه یا پروسیجر زیبایی، چه جراحی و چه غیر جراحی، می‌توان انتخاب صحیح پزشک را مهم‌ترین عامل رضایت و موفقیت از آن پروسیجر زیبایی دانست. گاهی ممکن است ما تمایل به انجام یک رویه زیبایی داشته باشیم و با مراجعه به پزشک متخصص متوجه شویم که اصلاً گزینه مناسبی برای آن روش نیستیم.
احتمالاً در مسیر جستجو و انتخاب پروسیجر مورد نظرمان با نام چند پزشک آشنا خواهیم شد؛ باید اطلاعات مربوط به تخصص آن پزشکانِ محترم را فقط از طریق سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی استعلام بگیریم زیرا هنوز هیچ منبع رسمی دیگری در ایران وجود ندارد که به صورت صحیح تخصص‌های دقیق پزشکان محترم در آن ذکر شده باشد.
به یاد داشته باشیم که امن‌ترین محل برای استعلام تخصص درمانگران محترم از همین سامانه است. پروفایل‌های شبکه‌های اجتماعی و عناوین درج شده در آن‌ها، وب‌سایت‌ها و عناوین درج شده در آن‌ها، حتی در وب‌سایت زیست‌لاین و ... منبع جامع و مناسبی برای استعلام تخصص صحیح پزشکان نیستند. به عنوان مثال ممکن است ما در روندِ انتخاب پروسیجر زیباییمان متمایل شویم از فردی که پزشک زیبایی است کمک بگیریم اما زمانی که اطلاعات ایشان را در سازمان نظام پزشکی استعلام بگیریم عنوان دیگری را مشاهده کنیم؛ زیرا هنوز در ایران تخصصی به نام پزشک زیبایی وجود ندارد و عنوان پزشک زیبایی همسو با مدارک دانشگاهی نیست.
پس خواهشمندیم برای استعلام نام پزشک و تخصص ایشان به سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی مراجعه کنید.
مطالب این سایت صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای تشخیص، تجویز یا درمان پزشکی در نظر گرفته شود. برای مشکلات پزشکی، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.
_thumbnail.jpg)
دیدگاه کاربران