جای زخم یا اسکار (Scar) دقیقاً چیست و انواع آن چگونه است؟

زمان مورد نیاز برای مطالعه: 20 دقیقه

وقتی پوست دچار آسیب می‌شود، بدن به طور طبیعی آن را ترمیم می‌کند. نحوه‌ی ترمیم به این بستگی دارد که آسیب تا چه اندازه به لایه‌های پوست نفوذ کرده باشد.

اگر آسیب فقط به لایه‌ی سطحی پوست برسد، معمولاً پس از بهبود زخم، پوست جدیدی را مشاهده می‌کنید اما برای ترمیم آسیبی که عمیق‌تر از لایه‌ی نخست نفوذ کرده است، بدن بافتی ضخیم‌تر از پوست طبیعی تولید می‌کند. این بافت ضخیم‌تر اغلب به صورت یک جای زخم یا اسکار باقی می‌ماند. زخم‌های تازه معمولاً رنگی بین صورتی تا قرمز دارند. با گذشت زمان، رنگ آن اغلب روشن‌تر یا تیره‌تر از پوست اطراف می‌شود. بیشتر اسکارها صاف هستند و پوست روی آن‌ها معمولاً چروکیده به نظر می‌رسد.

درمان می‌تواند جای زخم را کمتر قابل‌مشاهده کند.

مراقبت صحیح از زخم می‌تواند از ایجاد برخی اسکارها جلوگیری کند یا آن‌ها را کاهش دهد.

اگر از ظاهر جای زخمتان رضایت ندارید، درمان می‌تواند آن را کمتر قابل توجه کند. وقتی بدن مقدار زیادی بافت اضافی تولید کند، جای زخمی برجسته دیده می‌شود. گاهی این بافت اضافی بیش از حد است و جای زخم برجسته‌ای بزرگ‌تر از خودِ زخم اصلی ایجاد می‌کند. این نوع جای زخم برجسته را کلوئید می‌نامند. در مقابل، اگر التهاب زیادی در پوست ایجاد شود مانند التهاب ناشی از آکنه یا آبله‌مرغان ممکن است اسکار فرورفته ایجاد شود. علت این حالت آن است که التهاب کلاژن موجود در پوست را تخریب می‌کند. این نوع جای زخم معمولاً پس از بهبود آکنه یا آبله‌مرغان ایجاد می‌شود. نحوه‌ی مراقبت از زخم، بر فرآیند ترمیم پوست اثر زیادی دارد. با مراقبت درست، می‌توان شدت اسکار را کاهش داد و حتی گاهی از ایجاد آن جلوگیری کرد.

هنگام مراقبت از زخم، تمیز نگه داشتن آن اهمیت زیادی دارد. برای تمیز کردن، از آب و صابون استفاده کنید. هرگز از هیدروژن پراکسید استفاده نکنید، زیرا می‌تواند پوست شما را بیشتر آسیب بزند. همچنین، در مواقع لازم بخیه زدن زخم اهمیت دارد، زیرا می‌تواند به بهبود بهتر پوست و کاهش اسکار کمک کند.

جای زخم خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد

برای کاهش خطر، اسکارها را با لباس بپوشانید یا از ضدآفتاب طیف گسترده (Broad-Spectrum) با SPF 30 یا بیشتر استفاده کنید. استفاده‌ی روزانه ضروری است. بسیاری از اسکارها با گذشت زمان کمتر جلب توجه می‌کنند. با این حال، برخی از اسکارها مانند کلوئید یا اسکارهای فرورفته ناشی از آکنه، محو نمی‌شوند. همه‌ی اسکارها به درمان نیاز ندارند. اما اگر اسکار باعث ناراحتی شما شود، می‌توانید درمان را مدنظر قرار دهید. درمان می‌تواند علائمی مانند درد یا خارش را کاهش دهد. همچنین، اگر اسکار باعث محدودیت حرکتی شود، درمان اغلب می‌تواند بخشی از حرکت را به شما بازگرداند. یک متخصص پوست دارای بورد تخصصی می‌تواند به شما بگوید چه نوع درمانی ممکن است اسکار شما را کاهش دهد. درمان‌ها بسته به نوع اسکار متفاوت‌اند.

اسکارها: نشانه‌ها و علائم

اسکارها در شکل‌ها و اندازه‌های مختلفی ظاهر می‌شوند. اگر بیش از یک اسکار داشته باشید، ممکن است متوجه شوید که ظاهر آن‌ها با هم متفاوت است. دلیل این تفاوت آن است که عوامل بسیاری بر ظاهر اسکار تأثیر دارند، از جمله:

علت ایجاد زخم (تصادف، آکنه، سوختگی، جراحی و غیره)
ویژگی‌های زخم (اندازه و عمق نفوذ آن در پوست)
محل زخم (بخشی از بدن که آسیب دیده است)
مراقبت از زخم (نحوه‌ای که زخم درمان یا مراقبت شده است)

علاوه بر این، ژنتیک، سن، رنگ پوست و داروهایی که مصرف می‌کنید نیز می‌توانند بر روند ترمیم پوست اثرگذار باشند.

انواع اسکار چگونه است؟

وقتی جای زخم روی پوست ایجاد می‌شود، یکی از انواع زیر خواهد بود:

1) اسکار تخت

ظاهر آن چگونه است؟

در ابتدا، این اسکار معمولاً صورتی تا مایل به قرمز و کمی برجسته است. همچنین ممکن است خارش یا درد ایجاد کند. با ادامه‌ی روند ترمیم پوست، اسکار به تدریج صاف‌تر شده و تغییر رنگ می‌دهد. در گذر زمان، بسیاری از اسکارهای تخت تقریباً به رنگ پوست اطراف نزدیک می‌شوند. با این حال، ممکن است کمی روشن‌تر یا کمی تیره‌تر از پوست اطراف باشند. مراقبت صحیح از زخم می‌تواند احتمال اینکه اسکار شما تخت باشد (به جای برجسته شدن) را افزایش دهد.

2) جای زخم هیپرتروفیک

ظاهر آن چگونه است؟ این نوع جای زخم بالاتر از سطح پوست قرار می‌گیرد، بنابراین به صورت زخمی برجسته و سفت دیده می‌شود.
با گذشت زمان، این نوع جای زخم معمولاً صاف‌تر می‌شود، اما این فرایند ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد. جای زخم‌های برجسته بیشتر در ناحیه قفسه سینه، پشت فوقانی یا شانه ایجاد می‌شوند، اما می‌توانند در هر نقطه‌ای از پوست ظاهر شوند.
برخی از این زخم‌ها می‌توانند خارش داشته باشند یا دردناک باشند. اگر زخم بزرگ باشد یا در ناحیه‌ای مانند شانه، آرنج یا مفصل دیگر ایجاد شود، ممکن است حرکت شما را محدود کند. اگر با چنین مشکلاتی مواجه شدید، باید به یک متخصص پوست دارای بورد معتبر مراجعه کنید. درمان می‌تواند این عوارض را تسکین دهد.

3) جای زخم فرورفته

ظاهر آن چگونه است؟ این جای زخم پایین‌تر از سطح پوست قرار دارد و به پوست ظاهری فرورفته یا حفره‌ای می‌دهد. بیشتر جای زخم‌های فرورفته روی صورت ایجاد می‌شوند.
زخم‌های فرورفته ممکن است با افزایش سن بیشتر نمایان شوند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که پوست شل می‌شود و افتادگی پیدا می‌کند و باعث می‌شود فرورفتگی‌ها بیشتر به چشم بیایند. پس از بهبود آبله‌مرغان یا آکنه شدید، احتمال ایجاد جای زخم فرورفته بیشتر است.
جای زخم‌های فرورفته پس از آکنه شدید آن‌قدر شایع هستند که متخصصان پوست آن‌ها را به سه نوع تقسیم می‌کنند:

جای زخم جعبه‌ای (Boxcar acne scar)
جای زخم سوراخ‌مانند (Icepick acne scar)
جای زخم غلتشی (Rolling acne scar)

این تقسیم‌بندی به متخصص پوست کمک می‌کند تا هر نوع زخم را به شیوه‌ای کمی متفاوت درمان کند، که در نهایت بهترین نتیجه را برای بیمار به همراه دارد.

4) کلوئید

ظاهر آن چگونه است؟ این جای زخم بالاتر از سطح پوست قرار می‌گیرد. برخلاف سایر زخم‌های برجسته، کلوئیدها بسیار بزرگ‌تر از زخمی می‌شوند که باعث ایجاد آن‌ها شده است. یک کلوئید ممکن است ماه‌ها یا حتی یک سال پس از آسیب پوستی ظاهر شود.
با رشد کلوئید، ممکن است دردناک یا خارش‌دار شود. مانند دیگر زخم‌های برجسته، اگر کلوئید روی یک مفصل (مثل شانه یا آرنج) ایجاد شود یا بسیار بزرگ شود، می‌تواند حرکت را محدود کند. درمان می‌تواند به تسکین این عوارض کمک کند.
در حالی که زخم‌های صاف یا برجسته ممکن است در طول زمان کمتر قابل توجه شوند، کلوئیدها هرگز بدون درمان از بین نمی‌روند.

5) جای زخم انقباضی

ظاهر آن چگونه است؟ وقتی جای زخم تشکیل می‌شود، بافت جدید معمولاً سفت‌تر و ضخیم‌تر از پوست طبیعی است. گاهی این سفتی باعث دشواری در حرکت می‌شود. هر جای زخمی که حرکت را محدود کند، «جای زخم انقباضی» نامیده می‌شود.
سوختگی‌ها (به‌جز سوختگی‌های سطحی و جزئی) اغلب باعث ایجاد این نوع زخم می‌شوند. برای مثال، اگر زخم انقباضی روی زانو ایجاد شود، ممکن است دیگر قادر نباشید پای خود را به طور کامل صاف کنید.
اگر دچار سوختگی شدید هستید، باید به یک مرکز تخصصی سوختگی مراجعه کنید. درمان در چنین مرکزی می‌تواند به جلوگیری از ایجاد جای زخم انقباضی کمک کند.
از آنجا که زخم انقباضی می‌تواند حرکت را محدود کند، این یک عارضه جدی محسوب می‌شود.
همچنین اگر یک کلوئید بزرگ ایجاد شود، می‌تواند باعث تشکیل جای زخم انقباضی شود.

6) ترک‌های پوستی

ظاهر آن چگونه است؟ بله، ترک‌های پوستی هم نوعی جای زخم محسوب می‌شوند. ترک‌های پوستی به دلیل ایجاد شکستگی در بافت همبند زیر پوست (بافتی که به پوست شکل می‌دهد) به وجود می‌آیند.
معمولاً ترک‌های پوستی زمانی ایجاد می‌شوند که پوست به سرعت کشیده یا کوچک شود، مانند دوران بارداری، کاهش یا افزایش سریع وزن، یا دوران بلوغ. بدن‌سازان و وزنه‌بردارانی که به سرعت حجم عضلانی می‌گیرند نیز می‌توانند دچار ترک پوستی شوند.
ترک‌های پوستی در مراحل اولیه معمولاً قرمز، بنفش یا قهوه‌ای تیره هستند. با گذشت زمان، روشن‌تر می‌شوند و اغلب به رنگ سفید یا نقره‌ای درمی‌آیند. این ترک‌ها می‌توانند کمی برجسته باشند یا کمی پایین‌تر از سطح پوست قرار بگیرند.

چه کسانی دچار اسکار می‌شوند؟

تقریباً همه‌ی افراد دست‌کم یک بار در زندگی خود دچار اسکار می‌شوند. شاید شما اسکاری در اثر سوختگی، بریدگی یا خراشیده شدن پوست داشته باشید. بسیاری از افراد پس از انجام جراحی، اسکار مشاهده می‌کنند. اسکار زمانی شکل می‌گیرد که بدن شما یک آسیب را ترمیم می‌کند. هنگامی که پوست آسیب می‌بیند، بعد از بهبود زخم ممکن است اسکار تشکیل شود.

چرا باید یک متخصص پوست نوع اسکار شما را تشخیص دهد؟

اگرچه ممکن است بدیهی به نظر برسد که شما دچار اسکار شده‌اید، اما مهم است که پیش از درمان، یک متخصص پوست اسکار شما را معاینه کند. اسکارها پیچیده هستند. برای اینکه درمان ایمن و مؤثر انجام شود، لازم است فردی که شما را درمان می‌کند، از وضعیت سلامتی‌تان و نوع اسکاری که دارید آگاه باشد. انواع مختلف اسکار به درمان‌های متفاوتی نیاز دارند. همچنین سن شما و مدت زمانی که از ایجاد اسکار گذشته است می‌تواند بر نوع درمانی که بهترین نتیجه را می‌دهد اثر بگذارد.

یک متخصص پوست دارای بورد تخصصی، آموزش و تجربه لازم را دارد تا به شما بگوید:

چه نوع (یا انواعی) از اسکار دارید؟
آیا اسکار احتمال دارد با گذر زمان کمرنگ‌تر شود؟
چه زمانی باید اسکار را برای دستیابی به بهترین نتایج درمان کرد؟
چه درمانی برای شما توصیه می‌شود؟

انواع مختلف اسکار به درمان‌های مختلفی نیاز دارند. بسیاری از اسکارها می‌توانند در صورتی‌که باعث ناراحتی شما در جمع شوند، درد ایجاد کنند یا حرکت شما را محدود نمایند، درمان شوند. همچنین مهم است که یک متخصص پوست اسکار شما را بررسی کند، زیرا گاهی اوقات سرطان پوست می‌تواند شبیه یک اسکار به نظر برسد. اگر بر روی پوستتان اسکاری مشاهده کردید ولی به یاد نمی‌آورید که آسیبی به آن ناحیه وارد کرده باشید، فوراً باید یک وقت ملاقات با متخصص پوست دارای بورد تخصصی رزرو کنید. دلیل مهم دیگر برای مراجعه به متخصص پوست پیش از درمان اسکار این است که مطمئن شوید همچنان فقط یک اسکار است. در برخی موارد، سرطان پوست درون یک اسکار ایجاد می‌شود. شما می‌توانید این خطر را با استفاده مداوم از کرم ضدآفتاب کاهش دهید، به‌ویژه زمانی که لباس روی اسکار را نمی‌پوشاند. برای محافظت کافی، همیشه از ضدآفتاب طیف وسیع با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید.

هشدار

همچنین باید از تخت‌های برنزه (tanning beds) اجتناب کنید، زیرا خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهند.

چگونه متخصصان پوست از ایجاد اسکار جلوگیری می‌کنند و آن را درمان می‌نمایند؟

درمان‌های ذکرشده در این صفحه عمدتاً برای اسکارهای برجسته و کلوئیدها کاربرد دارند. اگر اسکار برجسته یا کلوئید دارید، متخصص پوست ممکن است یک یا چند مورد از درمان‌های زیر را پیشنهاد کند:

1) تراپی فشاری

اعمال فشار بر روی زخم در حین بهبود می‌تواند:

اسکار را کاهش دهد (یا مانع ایجاد آن شود)، به‌ویژه هنگام بهبود سوختگی
از ایجاد کلوئید جلوگیری کند، اگر پوست شما مستعد تشکیل این نوع اسکار باشد.
از بازگشت کلوئید پس از برداشتن جراحی جلوگیری نماید.

برای اعمال فشار، بیمار باید یک پانسمان فشاری بپوشد که ممکن است شامل بانداژ کشی، جوراب فشاری یا گوشواره فشاری باشد. برخی بیماران احساس ناراحتی می‌کنند و زودتر از موعد پوشیدن پانسمان فشاری را کنار می‌گذارند. اما برای رسیدن به نتیجه، ممکن است مجبور باشید تا یک سال آن را بپوشید. همچنین لازم است هر ۶ تا ۸ هفته یک پانسمان فشاری جدید تهیه کنید. اگر زخمی روی صورت داشته باشید، تراپی فشاری گزینه‌ی درمانی نیست.

2) ژل سیلیکون (به شکل ورق یا پماد)

از سال ۱۹۸۲ تاکنون از سیلیکون برای درمان اسکار استفاده می‌شود. این ماده می‌تواند:

یک اسکار برجسته را با کاهش اندازه، سختی، قرمزی، تورم، خارش یا خشکی درمان کند.
از تشکیل اسکار برجسته جلوگیری کند، به‌ویژه بعد از جراحی
مانع ایجاد اسکار پس از جراحی برای برداشتن اسکار شود.

مطالعات نشان داده‌اند که ورق‌های ژل سیلیکون اثر بهتری نسبت به پماد سیلیکون دارند. این ورق‌ها نازک و چسبنده‌اند. استفاده از آنها پس از بسته شدن زخم آغاز می‌شود. برای رسیدن به نتیجه باید هر روز و معمولاً برای چندین ماه از آن استفاده کنید. اما چسباندن مداوم در یک ناحیه می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند، از جمله آسیب به پوست یا بروز راش پوستی. اگر چنین عوارضی ایجاد شد، باید به متخصص پوست اطلاع دهید. ممکن است نیاز باشد استفاده از ورق را متوقف کرده و درمان دیگری را جایگزین کنید.

3) پانسمان پلی‌یورتان

این پانسمان مرطوب و انعطاف‌پذیر است و می‌تواند:

اسکار پس از جراحی را کاهش دهد.
با کاهش رنگ، سختی و اندازه، اسکار برجسته را درمان کند.

اگر شش هفته پس از جراحی استفاده شود، می‌تواند مانع ایجاد اسکار برجسته گردد. مطالعات نشان داده‌اند بیمارانی که پانسمان مرطوب را همراه با پانسمان فشاری استفاده کرده‌اند، نتایج بهتری نسبت به کسانی که تنها یکی از این دو را به‌کار برده‌اند، داشته‌اند.

4) لیزر و سایر درمان‌های نوری

این درمان‌ها در حال تبدیل شدن به روش اصلی برای تمام انواع اسکار هستند، زیرا می‌توانند:

از ایجاد اسکارهای برجسته و کلوئیدها جلوگیری کنند.
ظاهر اسکارهای برجسته و کلوئید موجود را کاهش دهند.
اسکار پس از جراحی را کاهش دهند.
برخی از اسکارهای فرورفته‌ی آکنه را درمان کنند.
رنگ اسکار (مانند قرمزی) را کاهش دهند.
زمانی‌که اسکار حرکت فرد را محدود می‌کند، توانایی حرکت را افزایش دهند.
درد، خارش، سختی و تورم را کاهش دهند.

مطالعات نشان داده‌اند که درمان با لیزر یا نور پالسی-رنگی (pulse-dye) می‌تواند نتایج چشمگیری برای بیماران داشته باشد. در دست متخصص پوست دارای بورد تخصصی، این روش‌ها گزینه‌ای ایمن با عوارض جانبی اندک هستند. برای بهبود نتایج، ممکن است متخصص پوست همراه با درمان لیزری، دارویی مانند کورتیکواستروئید یا ۵-FUرا داخل اسکار تزریق کند.

5) تزریق کورتیکواستروئید

این روش به‌طور گسترده برای درمان اسکارهای برجسته و کلوئیدها به کار می‌رود. متخصص پوست داروی کورتیکواستروئید را مستقیماً داخل اسکار تزریق می‌کند تا:

اندازه‌ی اسکار برجسته یا کلوئید را کاهش دهد.
علائمی مانند خارش و درد را تسکین دهد.

مطالعات نشان می‌دهند که این روش می‌تواند اندازه‌ی اسکار را تا ۵۰٪ یا بیشتر کاهش دهد. در برخی موارد حتی به نظر می‌رسد که اسکار کاملاً از بین رفته است. برای رسیدن به نتیجه، بیشتر افراد به بیش از یک جلسه درمان نیاز دارند. عوارض احتمالی شامل بازگشت اسکار، نازک شدن پوست، و ایجاد لکه‌های تیره در محل تزریق است. برای کاهش عوارض احتمالی، ممکن است درمان دیگری مانند تزریق 5-FUیا درمان با لیزر پالسی-دای (pulsed-dye laser) نیز انجام شود.

6) تزریق 5-FU یا بلئومایسین

ممکن است متخصص پوست یکی از این داروها را مستقیماً به داخل اسکار تزریق کند تا:

یک اسکار برجسته یا کلوئید را کاهش دهد (یا به‌طور کامل صاف کند).
علائم خارش و درد را تسکین دهد.

عوارض احتمالی شامل قرمزی، تورم، نازک شدن پوست یا ایجاد لکه‌های تیره در محل تزریق است. برای کاهش این عوارض احتمالی، معمولاً بیمار همزمان یک درمان دیگر مانند تزریق کورتیکواستروئید یا لیزر پالسی-دای دریافت می‌کند.

7) کرایوسرجری

این درمان اسکار را منجمد می‌کند و به‌تدریج بافت اسکار را از بین می‌برد. متخصصان پوست سال‌هاست از این روش استفاده می‌کنند تا:

اندازه‌ی اسکار برجسته یا کلوئید را کاهش دهند.
درد، خارش، سفتی و تغییر رنگ را کاهش دهند.

بعد از تنها یک جلسه درمان، انجماد می‌تواند اندازه‌ی اسکار را تا ۵۰ درصد یا بیشتر کاهش دهد. برای کوچک‌تر شدن بیشتر اسکار، ممکن است بیمار تزریق دارو مانند کورتیکواستروئید یا 5-FU نیز دریافت کند.

8) جراحی اسکار

در این روش، جراح پوست اسکار را برش داده و از بدن خارج می‌کند. در دستان یک جراح پوست دارای بورد تخصصی، جراحی اسکار می‌تواند:

اندازه‌ی یک کلوئید را کاهش دهد.
توانایی حرکت شما را در صورتی که اسکار موجب محدودیت حرکت شده باشد، افزایش دهد.

در حالی‌که جراحی می‌تواند مؤثر باشد، معمولاً تنها زمانی گزینه است که سایر درمان‌ها نتیجه نداده باشند. اسکار پس از برداشتن می‌تواند دوباره برگردد. برای کاهش این خطر در کلوئید، جراح اغلب حاشیه‌ی کلوئید را دست‌نخورده باقی می‌گذارد. برای بهبود نتایج، معمولاً بعد از جراحی اسکار، درمان‌های دیگری مانند تزریق کورتیکواستروئید به بیمار داده می‌شود.

9) رادیوتراپی

مطالعات نشان داده‌اند که پرتودرمانی می‌تواند:

اسکارهای برجسته و کلوئیدها را زمانی که درمان‌های دیگر شکست خورده‌اند، کاهش دهد.
خارش و ناراحتی‌ای را که گاهی در اسکارهای برجسته و کلوئیدها رخ می‌دهد، تسکین دهد.
خطر بازگشت اسکار پس از جراحی را کمتر کند.

هشدار

تعداد بسیار کمی از بیماران پرتودرمانی دریافت می‌کنند، زیرا نگرانی وجود دارد که این درمان بتواند سال‌ها بعد باعث سرطان شود. دیگر عوارض احتمالی شامل ایجاد لکه‌های تیره، خارش، قرمزی و تورم است.

سایر درمان‌های اسکار

در بازار درمان‌های بدون نسخه‌ای وجود دارد که شامل موادی مانند عصاره پیاز، ویتامین A و ویتامین Eهستند. پژوهش‌ها درباره‌ی میزان اثربخشی این محصولات محدود است. انجمن پوست آمریکا (AAD) توصیه می‌کند که قبل از استفاده از چنین محصولاتی، با یک متخصص پوست دارای بورد تخصصی مشورت کنید.

اسکار: آیا اسکار من از بین خواهد رفت؟

بسیاری از اسکارها بدون درمان محو می‌شوند. با این حال، کلوئیدها و اسکارهای فرورفته‌ی (گودافتاده) ناشی از آکنه محو نمی‌شوند. با افزایش سن، این اسکارهای فرورفته‌ی آکنه به دلیل کاهش قوام پوست، بیشتر به چشم می‌آیند. درمان می‌تواند به محو شدن سریع‌تر اسکارها کمک کند. اگر کلوئید یا اسکار فرورفته‌ی آکنه داشته باشید، درمان می‌تواند آن را کمتر قابل توجه کند. اگرچه درمان می‌تواند کمک کند، اما همیشه بهترین کار پیشگیری از ایجاد اسکار است. مراقبت صحیح از زخم می‌تواند خطر ایجاد اسکار یا شدت دیده‌شدن آن را کاهش دهد.

به حداقل رساندن اسکار: نکات مراقبت صحیح از زخم توسط متخصصان پوست

هر زمان که پوست شما آسیب ببیندچه بر اثر حادثه و چه بر اثر جراحی—بدن شما برای ترمیم زخم تلاش می‌کند. هنگام ترمیم پوست، ممکن است اسکار شکل بگیرد، که این بخشی طبیعی از روند بهبودی است. ظاهر یک اسکار اغلب به کیفیت ترمیم زخم بستگی دارد. در حالی که اسکارهای ناشی از جراحی یا در محل مفاصلی مانند زانو و آرنج اجتناب‌ناپذیرند، اسکار ناشی از بریدگی‌ها و خراش‌های سطحی می‌تواند با درمان مناسب در خانه کمتر به چشم بیاید.

توصیه‌های متخصصان پوست برای کاهش دیده‌شدن اسکارهای ناشی از آسیب‌هایی مانند خراش‌های زانو یا بریدگی‌های عمیق:

همیشه بریدگی، خراش یا سایر آسیب‌های پوستی را تمیز نگه دارید. ناحیه را به‌آرامی با صابون ملایم و آب بشویید تا از ورود میکروب‌ها جلوگیری کرده و آلودگی‌ها پاک شوند.
برای کمک به ترمیم پوست آسیب‌دیده، از وازلین استفاده کنید تا زخم مرطوب بماند. وازلین از خشک شدن زخم و تشکیل دَلَمه جلوگیری می‌کند؛ زخم‌هایی که دلمه می‌بندند دیرتر بهبود می‌یابند. این کار همچنین به پیشگیری از بزرگ شدن، عمیق شدن یا خارش اسکار کمک می‌کند. تا زمانی که زخم روزانه تمیز می‌شود، نیازی به استفاده از پمادهای آنتی‌باکتریال نیست.
پس از تمیز کردن زخم و زدن وازلین یا پماد مشابه، پوست را با باند چسبی بپوشانید. برای خراش‌های بزرگ، زخم‌ها، سوختگی‌ها یا قرمزی‌های مداوم، ممکن است استفاده از ورق‌های هیدروژل یا ژل سیلیکونی مفید باشد.
بانداژ را هر روز عوض کنید تا زخم در حال بهبودی تمیز بماند. اگر پوست شما نسبت به چسب‌ها حساس است، از گاز غیرچسبنده با چسب کاغذی استفاده کنید. اگر از ورق ژل سیلیکونی یا هیدروژل استفاده می‌کنید، دستورالعمل‌های روی بسته برای تعویض را دنبال کنید.
اگر آسیب شما نیاز به بخیه دارد، دستور پزشک درباره‌ی مراقبت از زخم و زمان کشیدن بخیه‌ها را دنبال کنید. این کار می‌تواند به حداقل رساندن اسکار کمک کند.
پس از بهبودی زخم، روی آن ضدآفتاب بزنید. محافظت در برابر آفتاب می‌تواند به کاهش تغییر رنگ‌های قرمز یا قهوه‌ای کمک کند و باعث شود اسکار سریع‌تر محو شود. همیشه از ضدآفتاب طیف وسیع با SPF 30 یا بالاتر استفاده کنید و مرتباً آن را تجدید کنید.

اگر بریدگی یا خراش‌های سطحی دارید، می‌توانید با درمان درستِ آسیب در خانه، ظاهر جای زخم را کمترقابل مشاهده کنید. اما اگر آسیب شما عمیق، بسیار دردناک است یا اگر پوستتان دچار عفونت شد، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. سوختگی در صورت عدم درمان مناسب می‌تواند به یک آسیب جدی تبدیل شود.

اگرچه هیچ جای زخمی را نمی‌توان به‌طور کامل از بین برد، اما بیشتر جای زخم‌ها با گذشت زمان کمرنگ‌تر می‌شوند. اگر نسبت به ظاهر جای زخم خود نگران هستید، باید به یک متخصص پوست دارای بورد تخصصی مراجعه کنید. یک متخصص پوست می‌تواند به سؤالات شما پاسخ دهد و درباره راه‌هایی برای کمتر دیده شدن جای زخم با شما صحبت کند.

برخی بیماری‌های پوستی می‌توانند باعث ایجاد جای زخم شوند. اگر آبله‌مرغان داشته‌اید یا آکنه شدید را تجربه کرده‌اید، ممکن است با بهبود پوستتان جای زخم ایجاد شده باشد.
اپیدرمولیز بولوزا (Epidermolysis Bullosa, EB)، یک بیماری نادر پوستی است که می‌تواند منجر به ایجاد جای زخم شود. در این بیماری، پوست به شدت شکننده است و به‌راحتی تاول می‌زند. زمانی که این تاول‌ها بهبود می‌یابند، اغلب جای زخم باقی می‌ماند. بیماری پوستی دیگری به نام هیدرآدنیت چرکی (Hidradenitis Suppurativa)می‌تواند باعث ایجاد زخم‌های عمیق در پوست شود که با بهبود آن‌ها، جای زخم ایجاد می‌گردد. اگر نوعی از جای زخم به نام کلوئید (Keloid)در خانواده شما وجود دارد، ممکن است شما هم به‌راحتی این نوع جای زخم‌های برجسته را ایجاد کنید. برخی افراد پس از سوراخ کردن گوش یا انجام تاتو دچار کلوئید می‌شوند.

چگونه پزشک متخصص انتخاب کنیم؟

در انجام یک رویه یا پروسیجر زیبایی، چه جراحی و چه غیر جراحی، می‌توان انتخاب صحیح پزشک را مهم‌ترین عامل رضایت و موفقیت از آن پروسیجر زیبایی دانست. گاهی ممکن است ما تمایل به انجام یک رویه زیبایی داشته باشیم و با مراجعه به پزشک متخصص متوجه شویم که اصلاً گزینه مناسبی برای آن روش نیستیم.

احتمالاً در مسیر جستجو و انتخاب پروسیجر مورد نظرمان با نام چند پزشک آشنا خواهیم شد؛ باید اطلاعات مربوط به تخصص آن پزشکانِ محترم را فقط از طریق سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی استعلام بگیریم زیرا هنوز هیچ منبع رسمی دیگری در ایران وجود ندارد که به صورت صحیح تخصص‌های دقیق پزشکان محترم در آن ذکر شده باشد.

به یاد داشته باشیم که امن‌ترین محل برای استعلام تخصص درمانگران محترم از همین سامانه است. پروفایل‌های شبکه‌های اجتماعی و عناوین درج شده در آن‌ها، وب‌سایت‌ها و عناوین درج شده در آن‌ها، حتی در وب‌سایت زیست‌لاین و ... منبع جامع و مناسبی برای استعلام تخصص صحیح پزشکان نیستند. به عنوان مثال ممکن است ما در روندِ انتخاب پروسیجر زیباییمان متمایل شویم از فردی که پزشک زیبایی است کمک بگیریم اما زمانی که اطلاعات ایشان را در سازمان نظام پزشکی استعلام بگیریم عنوان دیگری را مشاهده کنیم؛ زیرا هنوز در ایران تخصصی به نام پزشک زیبایی وجود ندارد و عنوان پزشک زیبایی همسو با مدارک دانشگاهی نیست.

پس خواهشمندیم برای استعلام نام پزشک و تخصص ایشان به سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی مراجعه کنید.

مطالب این سایت صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای تشخیص، تجویز یا درمان پزشکی در نظر گرفته شود. برای مشکلات پزشکی، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.