هماتوم چیست و چرا هماتوم یکی از عوارض شایع در جراحی‌های زیبایی هست؟
هماتوم زمانی رخ می‌دهد که خون در بخشی از بدن شما تجمع پیدا کند. بیشتر هماتوم‌ها جدی نیستند و معمولاً به صورت کبودی‌های سطحی دیده می‌شوند اما زمانی که هماتوم‌ها عمیق‌تر یا بزرگ‌تر باشند، می‌توانند جدی و خطرناک شوند. دانستن اینکه چه زمانی نیاز به مراقبت دارند، میتواند در مواردی نجات‌بخش باشد.
هماتوم نوعی زخم بسته است که در آن خون در یک فضا درون بدن جمع می‌شود زیرا نمی‌تواند خارج شود یا تخلیه گردد. زمانی که خون فضای بسته‌ای را پر می‌کند، ممکن است شروع به فشار آوردن به بافتهای اطراف کند. هماتوم‌های خفیف شایع هستند و ممکن است تقریباً در هر نقطه‌ای از بدن ایجاد شوند. هماتوم‌ها زمانی نگران‌کننده می‌شوند که بزرگ باشند، بر بافتهای اطراف فشار وارد کنند یا بر اثر شرایط خطرناک ایجاد شوند. اما هماتوم‌های کوچک‌تر در نواحی غیرحیاتی معمولاً خودبه‌خود برطرف می‌شوند و جای نگرانی ندارند.
انواع هماتوم چیست؟
انواع متعددی از هماتوم وجود دارد که معمولاً بر اساس محل بروز آن‌ها دسته‌بندی می‌شوند. این موارد شامل موارد زیر هستند:
- هماتوم سینه
- سفالوهماتوم در نوزادان
- هماتوم‌های داخل جمجمه، مانند هماتوم ساب‌دورال و اپی‌دورال
- خونریزی‌های داخلی مانند هموپریتونئوم
- هماتوم‌های عضلانی مانند هماتوم غلاف رکتوس یا سایر هماتوم‌های عضلانی
- هماتوم ساب‌کوریونیک در دوران بارداری
- علائم هماتوم چیست؟
هرچه هماتوم بزرگ‌تر باشد، احتمال بروز علائم نیز بیشتر است. همچنین زمانی که هماتوم در فضاهای کوچک یا نزدیک بافتهای حیاتی ایجاد شود، احتمال بروز علائم افزایش می‌یابد. برخی علائم شایع هماتوم عبارتند از:
- درد: هماتوم‌ها معمولاً همراه با آسیب ایجاد می‌شوند، بنابراین درد یکی از علائم کلیدی است.
- کبودی: هماتوم‌های سطحی‌تر معمولاً باعث تغییر رنگ قابل مشاهده در پوست می‌شوند. این تغییرات ممکن است به صورت نقاط بسیار کوچک یا بسیار وسیع کبودی‌های بزرگ ظاهر شوند.
- تورم:هماتوم‌ها می‌توانند موجب تورم ادم شوند، زیرا خون جمع‌شده به بافتهای اطراف مانند عضلات یا پوست فشار وارد می‌کند.
- علائم عصبی: گاهی هماتوم‌ها به اعصاب فشار وارد میکنند و موجب احساس گزگز پارستزی، بی‌حسی یا درد عصبی می‌شوند.هماتوم‌های زیر ناخنی در ناخن‌های دست یا پا
علائم خطرناک هماتوم چیست؟
هماتوم‌هایی که درون سر ایجاد می‌شوند خطرناک هستند، زیرا فضای محدودی برای تجمع خون وجود دارد. خون جمع‌شده در این فضا شروع به فشار بر مغز کرده و در نهایت ممکن است باعث آسیب مغزی شود.
علائم هشداردهنده‌ی هماتوم‌های درون جمجمه عبارتند از:
- سردرد شدید و ناگهانی
- ضعف یا فلج، به‌ویژه در یک سمت از بدن یا صورت
- تهوع و استفراغ
- اختلال در گفتارآفازی یا بلع دیسفاژی
- از دست دادن تعادل یا مشکل در هماهنگی حرکات عضلانی آتاکسی
- تشنج
- کاهش سطح هوشیاری و کما
خونریزی داخلی در قفسه سینه یا شکم که باعث تشکیل هماتوم بزرگ می‌شود نیز میتواند علائم هشداردهنده ایجاد کند، از جمله:
- دشواری در تنفس یا تغییر در الگوی تنفس، مانند تنفس سریع تاکی‌پنه یا کندبرادی‌پنه
- درد قفسه سینه یا شکم
- رنگ‌پریدگی قابل‌توجه پوست، سرد و مرطوب شدن آن
- درد شدید، به‌ویژه زمانی که علت مشخصی ندارد یا شدت آن بیش از حد انتظار است.
علل ایجاد هماتوم چیست؟
آسیب‌های تروماتیک (ضربه‌ای) از علل اصلی ایجاد هماتوم هستند. وارد شدن نیروی بلانت (Blunt force trauma) میتواند به‌راحتی موجب تجمع خون شود، زیرا خون داخل بدن جایی برای خروج ندارد؛ اما آسیب‌های نفوذی نیز می‌توانند باعث هماتوم شوند. در آسیب‌های نفوذی، بدن به‌سرعت با فرایندی به نام هموستاز سعی می‌کند محل باز را ببندد. با این حال، اگر خونریزی درون بدن پس از بسته شدن محل ادامه یابد، هماتوم شکل می‌گیرد.
برخی شرایط خاص مرتبط با آسیب که می‌توانند موجب هماتوم شوند شامل موارد زیر هستند:
- شکستگی‌های استخوان، به‌ویژه شکستگی‌های کامل (زمانی که استخوان به‌طور کامل از هم جدا شده است)
- شکستگی بینی، شکستگی‌های صورت یا ایجاد «گوش گل‌کلمی»
- آسیب‌های سر و ضربه‌های مغزی (TBI)، به‌ویژه مواردی که با خونریزی داخل جمجمه همراه هستند
- آسیب به اندام‌های داخلی، به‌خصوص در صورت وجود خونریزی شدید
- عوارض ناشی از روش‌های پزشکی مانند پاره شدن ورید در حین تزریق (IV) یا خونریزی داخلی پس از جراحی
- کوفتگی‌های عضلانی
- پارگی‌ها و گسستگی‌های مختلف در بافتهای داخلی بدن
- آسیب‌های ناشی از کشیدگی مانند پیچ‌خوردگی مفصل‌ها
همچنین ممکن است بدون وجود آسیب خارجی یا علت ظاهری، به دلیل خونریزی داخلی دچار هماتوم شوید. شرایطی که می‌توانند چنین حالتی ایجاد کنند عبارتند از:
- پارگی رگ‌های خونی مانند دیسِکشن آئورت
- اختلالات انعقادی مانند هموفیلی
- سرطان‌های خونی مانند لوسمی یا لنفوم
- آسیب ناشی از توده‌های داخلی مانند تومورها (چه خوش‌خیم و چه بدخیم)
- سکته‌های هموراژیک
- آسیب اندام‌های داخلی ناشی از بیماری‌هایی مانند سنگ کلیه
- بیماری‌هایی که منجر به زخم در دستگاه گوارش می‌شوند؛
- خونریزی‌های مغزی غیرتروماتیک ناشی از بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا
- پارگی آنوریسم‌ها
- بیماری‌های عفونی که می‌توانند باعث خونریزی داخلی شوند، مانند تب‌های هموراژیک ویروسی
عوارض هماتوم چیست؟
معمولاً هماتوم‌ها باعث بروز عوارض نمی‌شوند، مگر آنکه با مقدار زیادی خونریزی همراه باشند. عوارضی که ممکن است در اثر هماتوم ایجاد شوند شامل موارد زیر هستند:
- شوک هیپوولمیک
- ایسکمی به دلیل کاهش جریان خون، زمانی که هماتوم‌ها به رگ‌های خونی فشار آورده و مانع عبور خون از آن‌ها می‌شوند
- علائم فشردگی عصبی
سایر عوارض ممکن است بسته به سابقهی سلامتی شما و عوامل دیگر رخ دهند. ارائه‌دهنده خدمات درمانی (پزشک یا پرستار) بهترین فرد برای توضیح درباره خطرات احتمالی عوارض در مورد خاص شماست.
هماتوم چگونه تشخیص داده می‌شود؟
ارائه‌دهنده خدمات درمانی میتواند هماتوم را با استفاده از معاینه فیزیکی و آزمایش‌های تصویربرداری تشخیص دهد. معاینه فیزیکی به‌ویژه در صورت وجود آسیب، بسیار مفید است. در طول معاینه، پزشک به تغییرات قابل مشاهده در پوست توجه می‌کند، با گوشی پزشکی (استتوسکوپ) گوش می‌دهد و با دستان خود محل را لمس می‌کندپالپیشن لمس کردن بسیار مفید است، زیرا هماتوم‌ها از نظر بافتی با بافتهای سالم و طبیعی متفاوت احساس می‌شوند. پزشک همچنین ممکن است درباره علائم، زمان شروع آن‌ها و چگونگی ایجادشان از شما سؤال بپرسد.
اسکن‌های تصویربرداری در شناسایی هماتوم‌ها بسیار کمک‌کننده‌اند، زیرا به پزشک اجازه می‌دهند درون بدن شما را ببیند.
تصویربرداری تصویربرداری تشدید مغناطیسی بهترین روش برای نشان دادن هماتوم‌ها، به‌ویژه هماتوم‌های عمقی است. با این حال، MRIنسبت به سایر اسکن‌ها زمان بیشتری می‌برد، بنابراین ممکن است از روش‌های زیر نیز استفاده شود:
- سی‌تی‌اسکن: این روش میتواند نشان دهد که آیا هماتوم‌های درون جمجمه به بافت مغز فشار وارد میکنند یا خیر.
- آنژیوگرافی: این آزمایش به یافتن خونریزی داخلی و هماتوم‌های مرتبط کمک می‌کند.
- سونوگرافی: این روش برای دیدن هماتوم‌های سطحی‌تر یا آن‌هایی که در نواحی خاصی مانند اطراف رحم قرار دارند، کاربرد دارد.
بسته به عواملی مانند علائم شما و سابقهی سلامتی‌تان، پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری را نیز توصیه کند و توضیح دهد که این آزمایش‌ها چگونه می‌توانند به تشخیص دقیق‌تر کمک کنند.
هماتوم چگونه درمان می‌شود؟
هماتوم‌های کوچک معمولاً نیازی به درمان ندارند یا با درمان‌های ساده خانگی قابل کنترل هستند. برای کبودی‌های سطحی یا پیچ‌خوردگی‌ها و کشیدگی‌های مفصلی می‌توان از روشRICEاستفاده کرد که شامل موارد زیر است:
- Restاستراحت: تا محل آسیب بتواند روند ترمیم را آغاز کند.
- Iceیخ: استفاده از کمپرس یخ، البته با پیچیدن آن در حوله برای جلوگیری از یخ‌زدگی پوست
- Compressionفشار: بستن ناحیه آسیب‌دیده با باند کشی یا بانداژ الاستیک
- Elevationبالا نگه داشتن: قرار دادن عضو آسیب‌دیده بالاتر از سطح قلب
وقتی هماتوم‌ها شدیدتر باشند، درمان با مدیریت عوارض خطرناک آغاز می‌شود. برای مثال، ممکن است لازم باشد برای جبران خونریزی شدید، انتقال خون انجام شود یا در صورت توقف ضربان قلب، احیای قلبی-ریوی (CPR) صورت گیرد تا جریان خون حفظ شود. زمانی که خطر فوری وجود ندارد، درمان بر رفع علت زمینه‌ای هماتوم متمرکز می‌شود. نمونه‌هایی از درمان شامل موارد زیر است:
- جراحی برای ترمیم رگ‌ها و بافتهای آسیب‌دیده
- تخلیه هماتوم‌ها از طریق روش‌هایی مانند سنتز که در آن با استفاده از سوزن، خون جمع‌شده از بدن خارج می‌شود؛
- جا انداختن و بی‌حرکت کردن استخوان‌های شکسته
- برداشتن خون تجمع‌یافته تا از فشار بر بافتهای اطراف جلوگیری شود و بدن بتواند راحت‌تر ترمیم یابد؛
- داروها برای کنترل فشار خون، اختلالات انعقادی و سایر مشکلات مرتبط
پزشک ممکن است بر اساس شرایط خاص شما، درمان‌های دیگری نیز توصیه کند و درباره جزئیات آن‌ها، عوارض احتمالی و نتایج مورد انتظار توضیح دهد.
هماتوم در جراحی‌های زیبایی
- تراوما (آسیب به رگ‌ها) در هنگام جراحی: در جراحی زیبایی، برش و دستکاری بافت‌ها، نشست خونریزی در رگ‌های قطع شده یا آسیب دیده را امکان‌پذیر می‌سازد. اگر خون نتواند به‌راحتی تخلیه شود (مثلاً به علت فشار، بافت محصور یا عدم همکاری رگ‌ها) تجمع خون (هماتوم) ایجاد می‌شود.
- بافتهای ناحیه‌ای و نوع عمل: نوع ناحیه بدن نیز اهمیت دارد: جراحی‌های سینه نسبت به جراحی‌های بدن یا صورت، خطر بیشتری برای هماتوم دارند. ResearchGate همچنین، انجام چندین روش به‌صورت ترکیبی نیز ریسک را افزایش می‌دهد.PubMed
- عوامل بیمار / محیطی: عواملی چون سن کمی بالاتر، جنسیت مرد، محل انجام عمل (مثلاً بیمارستان در مقابل مرکز جراحی سرپایی) از عوامل مستقل خطر هستند. PubMed به عنوان مثال، مردان بیشتر از زنان دچار هماتوم شدند PubMed
پس جراحی‌های زیبایی با دستکاری گسترده بافت، ایجاد فضای خالی پس از برداشت بافت یا ایجاد تورفتگی و احتمال خونریزی در رگ‌های ضعیف یا آسیب‌دیده همراه هستند. برای کاهش این ریسک، انتخاب دقیق بیمار، کنترل فشار خون، انتخاب محل مناسب جراحی، تکنیک جراحی دقیق و مراقبت پس از عمل اهمیت زیادی دارد.
آیا هماتوم قابل پیشگیری است؟
بیشتر هماتوم‌ها قابل پیشگیری نیستند، زیرا معمولاً به‌طور غیرقابل پیش‌بینی رخ می‌دهند. با این حال، چند اقدام وجود دارد که میتواند احتمال بروز آن‌ها را کاهش دهد:
- پیشگیری از آسیب‌ها یا کاهش شدت آن‌ها: با استفاده از تجهیزات ایمنی مانند کلاه ایمنی و پوشش‌های محافظ، و بستن کمربند ایمنی در خودروها.
- کنترل بیماری‌های مزمن: این کار میتواند به تأخیر انداختن یا پیشگیری از بیماری‌های خطرناکی مانند سکته‌ها و خونریزی‌های مغزی کمک کند، همچنین از بروز هماتوم در اثر اختلالات انعقاد یا خونریزی جلوگیری نماید.
- تمرین و فعالیت بدنی با احتیاط: هماتوم میتواند در اثر آسیب به عضلات یا بافتهای نرم ایجاد شود، بنابراین جلوگیری از چنین آسیب‌هایی میتواند احتمال بروز هماتوم را کاهش دهد.
همچنین هماتوم ممکن است در اثر بیماری‌های مزمن دیگر رخ دهد. اگر بیماری زمینه‌ای دارید که میتواند باعث هماتوم شود، حتماً در مورد روش‌های پیشگیری با پزشک خود مشورت کنید.
چگونه از خودم مراقبت کنم اگر هماتوم دارم؟
یکی از نکات کلیدی در مراقبت از خود، پرهیز از بدتر کردن یا تحریک آسیب اولیه است که باعث هماتوم شده است. در بیشتر موارد، با دادن زمان کافی برای ترمیم، بدن خودبه‌خود بهبود می‌یابد. اگر درباره‌ی روند بهبود یا مراقبت از هماتوم سؤالی دارید، بهتر است با ارائه‌دهنده خدمات درمانی مشورت کنید. آن‌ها می‌توانند راهنمایی‌های دقیق و متناسب با وضعیت شما ارائه دهند.
چه زمانی باید با پزشک خود تماس بگیرم یا قرار ملاقات بگذارم؟
در صورتی که موارد زیر را تجربه کردید، باید با پزشک خود صحبت کنید یا به او مراجعه نمایید:
- کبودی‌هایی که ظرف دو هفته بهبود نمی‌یابند؛
- کبودی‌های مکرر یا مداوم بدون علت مشخص
- کبودی همراه با سایر علائمی که می‌توانند نشان‌دهنده‌ی مشکل عمیق‌تری باشند (مانند ضعف عضلانی، گزگز یا بی‌حسی، یا تغییر رنگ پوست به دلیل کاهش جریان خون)
چه زمانی باید به بیمارستان یا اورژانس مراجعه کنم؟
اگر هر یک از علائم خطرناک مرتبط با هماتوم را داشتید، باید فوراً مراقبت پزشکی اورژانسی دریافت کنید.
این علائم شامل، اما محدود به، موارد زیر هستند:
- دشواری در تنفس
- از دست دادن هوشیاری
- درد قفسه سینه
- سردرد ناگهانی و بسیار شدید
- ضعف یا فلج در یک سمت از بدن
- مشکل در حفظ تعادل
- تغییر در بینایی
- اختلال در گفتار
- تهوع و استفراغ بی‌دلیل
سؤالاتی که می‌توانید از پزشک بپرسید!
برخی از پرسش‌هایی که ممکن است بخواهید از پزشک خود بپرسید شامل موارد زیر هستند:
- علت ایجاد هماتوم من چیست؟
- شدت آن چقدر است؟
- آیا می‌توانم خودم از آن مراقبت کنم یا نیاز به درمان دارم؟
- آیا به درمان حرفه‌ای نیاز دارد و گزینه‌های درمانی چیست؟
- چه مدت طول می‌کشد تا هماتوم من بهبود یابد؟
هماتوم میتواند چیزی ساده مانند کبودی حاصل از برخورد ساق پا به لبه‌ی میز یا لکه‌ی بنفش تیره زیر ناخن انگشت پا پس از برخورد یا فشار باشد اما زمانی که هماتوم‌ها بزرگ‌تر، عمیق‌تر یا همراه با علائم خاصی باشند، نباید آن‌ها را نادیده گرفت. اگر سؤال یا نگرانی دارید، با پزشک خود صحبت کنید. تشخیص و مراقبت به‌موقع میتواند در موارد شدید هماتوم نجات‌بخش باشد. همچنین پاسخ مناسب و مراقبت صحیح میتواند باعث شود کبودی‌ها و آسیب‌های خفیف به‌سرعت و به‌طور کامل توسط بدن ترمیم شوند.
چگونه پزشک متخصص انتخاب کنیم؟
در انجام یک رویه یا پروسیجر زیبایی، چه جراحی و چه غیر جراحی، می‌توان انتخاب صحیح پزشک را مهم‌ترین عامل رضایت و موفقیت از آن پروسیجر زیبایی دانست. گاهی ممکن است ما تمایل به انجام یک رویه زیبایی داشته باشیم و با مراجعه به پزشک متخصص متوجه شویم که اصلاً گزینه مناسبی برای آن روش نیستیم.
احتمالاً در مسیر جستجو و انتخاب پروسیجر مورد نظرمان با نام چند پزشک آشنا خواهیم شد؛ باید اطلاعات مربوط به تخصص آن پزشکانِ محترم را فقط از طریق سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی استعلام بگیریم زیرا هنوز هیچ منبع رسمی دیگری در ایران وجود ندارد که به صورت صحیح تخصص‌های دقیق پزشکان محترم در آن ذکر شده باشد.
به یاد داشته باشیم که امن‌ترین محل برای استعلام تخصص درمانگران محترم از همین سامانه است. پروفایل‌های شبکه‌های اجتماعی و عناوین درج شده در آن‌ها، وب‌سایت‌ها و عناوین درج شده در آن‌ها، حتی در وب‌سایت زیست‌لاین و ... منبع جامع و مناسبی برای استعلام تخصص صحیح پزشکان نیستند. به عنوان مثال ممکن است ما در روندِ انتخاب پروسیجر زیباییمان متمایل شویم از فردی که پزشک زیبایی است کمک بگیریم اما زمانی که اطلاعات ایشان را در سازمان نظام پزشکی استعلام بگیریم عنوان دیگری را مشاهده کنیم؛ زیرا هنوز در ایران تخصصی به نام پزشک زیبایی وجود ندارد و عنوان پزشک زیبایی همسو با مدارک دانشگاهی نیست.
پس خواهشمندیم برای استعلام نام پزشک و تخصص ایشان به سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی مراجعه کنید.
مطالب این سایت صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای تشخیص، تجویز یا درمان پزشکی در نظر گرفته شود. برای مشکلات پزشکی، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.
_thumbnail.jpg)
.jpg)
دیدگاه کاربران