ککومک چرا ایجاد میشود و چگونه درمان میشود؟
ککومکها لکههای کوچکی روی پوست هستند که رنگ آن‌ها از قرمز تا قهوه‌ای متغیر است. این لکهها معمولاً در نواحی در معرض نور خورشید دیده میشوند، از جمله صورت، گردن، پشت، بالای سینه، دست‌ها و بازوها.
ککومکها معمولاً بیخطر هستند، اما مانند هر ضایعه‌ی پوستی دیگر باید از نظر هرگونه تغییر مورد توجه قرار گیرند. درمان‌هایی که برای کم‌رنگ کردن ککومک استفاده میشوند شامل اسیدهای موضعی و پیلینگ‌های شیمیایی، لیزر و کرایوتراپی هستند. اگر پوست روشن و موهای بلوند یا قرمز داشته باشید احتمال بیشتری دارد که ککومک داشته باشید، اما هر فردی ممکن است دچار ککومک شود.
ککومکها لکههای کوچک و مسطحی هستند که معمولاً در نواحی در معرض نور خورشید دیده میشوند. رنگ آن‌ها قهوه‌ای روشن، قهوه‌ای تیره، برنزه یا قرمز است. ککومکها بسیار شایع‌اند و تهدیدی برای سلامتی محسوب نمی‌شوند. این لکهها معمولاً در تابستان بیشتر دیده میشوند.
اگر پوست روشنی داشته باشید و موهای شما بلوند یا قرمز باشد احتمال بروز ککومک در شما بیشتر است. با این حال ککومکها میتوانند در هر فردی رخ دهند و در افراد با پوست تیره‌تر به صورت لکههای قهوه‌ای تیره‌تر ظاهر میشوند.
ککومک چگونه ایجاد میشود؟
ککومکها نتیجه تولید بیش از حد ملانین هستند. ملانین رنگدانه‌ای است که به مو، پوست و چشم‌های شما رنگ می‌دهد (یعنی رنگ چهره‌تان را تعیین می‌کند). ملانین توسط سلول‌های پوستی به نام ملانوسیت تولید میشود و با جذب و بازتاب نور ماوراءبنفش (UV)، از پوست در برابر آسیب‌های نور خورشید محافظت می‌کند. اگر پوست روشن یا بسیار سفید داشته باشید، هنگام قرار گرفتن در معرض آفتاب ملانوسیت‌ها مقدار بیشتری ملانین تولید می‌کنند. در این شرایط به جای برنزه شدن، احتمال بیشتری دارد که ککومک ایجاد کنید.
آیا انواع مختلفی از ککومک وجود دارد؟
بله، دو نوع ککومک وجود دارد: افه‌لیدها و لنتیجین‌های خورشیدی
1) افه‌لیدها (Ephelides)
- صاف هستند و معمولاً رنگی قرمز یا برنزه مایل به قهوه‌ای دارند.
- این همان نوع کک‌ومکی است که بیشتر مردم هنگام شنیدن واژه "ککومک" تصور می‌کنند.
- عمدتاً به دلیل قرارگیری در معرض نور خورشید و آفتاب‌سوختگی ایجاد میشوند.
- معمولاً روی نواحی در معرض نور آفتاب دیده میشوند: صورت، بازوها، بالای سینه، گردن و پشت
- افرادی که رنگ مو و پوست روشن‌تری دارند بیشتر مستعد افه‌لید هستند.
- این نوع بیشتر در افراد سفیدپوست و آسیایی مشاهده میشود.
- افه‌لیدها اغلب در کودکان خردسالی که در معرض آفتاب قرار می‌گیرند ظاهر شده و تا جوانی به تعدادشان افزوده میشود.
- این لکهها معمولاً با افزایش سن کم‌رنگ‌تر میشوند.
2) لنتیجین‌های خورشیدی (Solar Lentigines)
- لکه‌هایی هستند با رنگ زرد، قرمز، قهوه‌ای روشن، قهوه‌ای تیره یا حتی تیره‌تر.
- با نام‌های لنتیجین‌های آکتینیک، لکههای کبدی یا لکههای سنی نیز شناخته میشوند.
- معمولاً در بزرگسالان بالای ۴۰ سال ایجاد میشوند.
- قرارگیری مکرر و طولانیمدت در معرض آفتاب عامل اصلی آن‌ها است.
- این لکهها روی نواحی در معرض آفتاب دیده میشوند، از جمله صورت، ساعدها، پشت دست‌ها، سینه، پشت، شانه‌ها و ساق پاها.
چه عواملی باعث ایجاد ککومک میشوند؟
ککومکها عمدتاً در اثر قرارگیری در معرض اشعه ماوراءبنفش (UV)از نور خورشید ایجاد میشوند.
دلایل دیگر شامل موارد زیر هستند:
- ژنتیک: چندین ژن با ایجاد ککومک مرتبط هستند.
- خشکی‌رنگ‌دانه‌ای پوست: یک بیماری نادر که باعث حساسیت شدید به نور ماوراءبنفش میشود.
از آنجا که ککومک تقریباً همیشه بیخطر است، نیازی به درمان ندارد اما همانند بسیاری از ضایعات پوستی، بهتر است تا حد امکان از نور خورشید پرهیز کنید و به طور روزانه از ضدآفتاب استفاده کنید. این موضوع به‌خصوص برای افرادی مهم است که پوستشان به‌راحتی دچار ککومک میشود یا نمی‌خواهند تعداد بیشتری ککومک ایجاد شود.
آیا ککومک نیاز به درمان دارد؟
چگونه می‌توان ککومک را کاهش داد؟
ککومکها را نمی‌توان کاملاً حذف کرد، اما می‌توان آن‌ها را با محصولات موضعی، لیزر و کرایوتراپی کم‌رنگ‌تر کرد.
1) اسیدها و پیلینگ‌های شیمیایی
محصولات حاوی آلفاهیدروکسی‌اسید (AHA)، تری‌کلرواستیک اسید (TCA)، اسید گلیکولیک یا فنول میتوانند استفاده شوند.
این محصولات لایه سطحی سلول‌های پوست را می‌ریزند و رشد سلول‌های جدید را تحریک می‌کنند.
2) رتینوئیدها و رتینول‌ها
این ترکیبات سبب ریزش سلول‌های سطحی پوست شده و سلول‌های جدید را به سطح می‌آورند. همچنین تولید کلاژن را تحریک می‌کنند.
3) لیزر
لیزر لایه سطحی پوست را برمی‌دارد.
4) کرایوتراپی
در این روش از نیتروژن مایع برای فریز کردن لکههای غیرسرطانی پوستی و کراتوز آکتینیک استفاده میشود. نواحی درمان‌شده تیره شده و طی چند روز پوسته‌ریزی می‌کنند.
پزشک متخصص پوست (درماتولوژیست) در صورتی که بخواهید ککومکهای شما کم‌رنگ شوند، بهترین گزینه‌های درمانی را با شما مطرح خواهد کرد.
آیا می‌توان از ایجاد ککومک پیشگیری کرد؟
از آنجایی که قرارگیری در معرض نور خورشید عامل اصلی ایجاد ککومک است، بهترین راه برای پیشگیری از آن محافظت از پوست در برابر نور خورشید است.
- همیشه قبل از بیرون رفتن، یک ضدآفتاب طیف گسترده و مقاوم در برابر آب با SPF 30 یا بالاتر را روی تمام پوست‌های در معرض نور استفاده کنید. هر روز از ضدآفتاب استفاده کنید، حتی روزهای ابری و در زمستان. هر دو ساعت یک‌بار ضدآفتاب را تمدید کنید، یا زودتر اگر تعریق دارید یا شنا می‌کنید.
- هنگام قرار گرفتن در فضای باز، از کلاه لبه‌دار پهن، عینک آفتابی با محافظت UV و لباس‌های آستین‌بلند و سبک استفاده کنید. برای محافظت بیشتر، به دنبال لباس‌هایی باشید که برچسب «فاکتور محافظت در برابر اشعه ماوراءبنفش» دارند.
- از قرار گرفتن در ساعات اوج تابش UV، که معمولاً بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ عصر است، خودداری کنید.
- از هر نوع برنزه‌کردن اجتناب کنید. اگر ظاهر برنزه را می‌خواهید، از محصولات برنزه‌کننده اسپری‌شونده استفاده کنید.
خال‌ها چه هستند؟
خال‌ها میتوانند در هر نقطه از بدن شما ظاهر شوند. اندازه و شکل آن‌ها می‌تواند متفاوت باشد. معمولاً بزرگ‌تر از ککومک هستند. رنگ خال‌ها می‌تواند از صورتی تا قهوه‌ای، آبی، مشکی، یا حتی همرنگ پوست یا بی‌رنگ متغیر باشد. خال‌ها میتوانند صاف یا کمی برجسته باشند. بیشتر آن‌ها سرطانی نیستند (خوش‌خیم‌اند)، اما ممکن است رشد کنند و رنگ یا شکل آن‌ها تغییر کند. برخی از آن‌ها میتوانند سرطانی شوند.
خال‌ها معمولاً در دوران کودکی و طی ۲۰ سال اول زندگی ظاهر میشوند. برخی خال‌ها دیرتر از این سن پدیدار میشوند. بیشتر افراد حداقل چند خال دارند.
خال‌هایی که باید مورد توجه قرار گیرند شامل خال‌هایی هستند که ظاهرشان با سایر خال‌های موجود متفاوت است یا خال‌هایی که بعد از ۲۰ سالگی ظاهر میشوند. اغلب خال‌ها نیازی به درمان ندارند. با این حال، اگر متوجه تغییر در رنگ، ارتفاع، اندازه یا شکل یک خال شدید، باید توسط متخصص پوست بررسی شود.
ملانوما چیست؟
ملانوما خطرناک‌ترین نوع سرطان پوست است. این سرطان به‌سرعت رشد می‌کند و می‌تواند به هر اندامی گسترش یابد. بیشتر ملانوماها سیاه یا قهوه‌ای هستند، اما برخی ممکن است صورتی، قرمز، بنفش یا همرنگ پوست باشند. حدود ۳۰٪ملانوماها از خال‌های موجود آغاز میشوند، اما بقیه روی پوست طبیعی شروع میشوند. به همین دلیل توجه به تغییرات پوست بسیار مهم است.
در معاینه خودآزمایی ککومک، خال یا سایر لکههای پوستی باید به چه چیزهایی توجه کنم؟
طبق گفته انجمن سرطان آمریکا و آکادمی پوست آمریکا، دانستن قانون ABCDEراهنمای مفیدی برای ارزیابی لکههای پوستی است:
- A برای Asymmetry عدم تقارن یعنی اگر خطی فرضی از وسط لکه بکشید، دو نیمه با هم مطابقت ندارند.
- B برای Border مرز: مرز لکه نامنظم، تیره‌وتار، دندانه‌دار یا نامرتب است.
- C برای Colorرنگ: رنگ لکه در همه جا یکسان نیست و ممکن است شامل سایه‌هایی از سیاه، قهوه‌ای یا برنزه باشد یا حتی بخش‌هایی از قرمز، سفید، آبی یا صورتی دیده شود.
- D برای Diameter قطر: قطر لکه حدود ۶میلی‌متر (¼ اینچ) یا بیشتر است، یعنی اندازه پاک‌کن ته مداد.
- E برای Evolving تغییر: لکه در اندازه، شکل یا رنگ تغییر کرده است.
اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، فوراً برای مراجعه به پزشک یا متخصص پوست وقت بگیرید. همچنین توجه داشته باشید که برخی لکهها ممکن است از این دستورالعمل پیروی نکنند. علائم هشداردهنده دیگر شامل موارد زیر هستند:
- تغییرات در یک لکه جدید یا ضایعاتی که با سایر لکههای پوست متفاوت هستند.
- زخم‌هایی که خوب نمی‌شوند.
- قرمزی یا تورم فراتر از مرز لکه
- گسترش رنگ لکه به پوست اطراف
- لکه‌ای که شروع به خارش، درد یا حساسیت کرده است.
- تغییرات سطحی لکه، مانند ترشح، خونریزی، پوسته‌پوسته شدن یا ایجاد برآمدگی
چه زمانی باید به متخصص پوست مراجعه کنم؟
در صورتی که ککومک یا سایر لکههای پوستی شما:
- در اندازه، شکل یا رنگ تغییر کنند.
- مرزی نامنظم یا با تعریف کم داشته باشند.
- نامتقارن باشند (اگر از وسط نصف شوند، دو نیمه مشابه نباشند).
- دردناک، خارش‌دار یا همراه با خونریزی شوند.
- برجسته شوند.
- نواحی تیره داشته باشند یا چند رنگ باشند.
باید به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید.
ککومک یک تغییر رنگ شایع پوست است و تقریباً همیشه بیخطر است. با این حال، مانند هر لکه یا تغییر رنگ پوستی دیگر، باید به تمامی لکههای پوست خود آگاه باشید. ممکن است بخواهید هر سال از تمام نواحی پوست خود عکس بگیرید تا بتوانید لکهها، برجستگی‌ها و تغییر رنگ‌های پوست را در طول زمان بررسی کنید. این کار کمک می‌کند تغییرات را آسان‌تر تشخیص دهید. اگر متوجه هرگونه تغییر در خال، ککومک یا سایر لکهها شدید، برای پیگیری به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید. حتی اگر تغییراتی مشاهده نکنید، بهتر است برای معاینات دوره‌ای پوست به متخصص پوست مراجعه کنید.
چگونه پزشک متخصص انتخاب کنیم؟
در انجام یک رویه یا پروسیجر زیبایی، چه جراحی و چه غیر جراحی، می‌توان انتخاب صحیح پزشک را مهم‌ترین عامل رضایت و موفقیت از آن پروسیجر زیبایی دانست. گاهی ممکن است ما تمایل به انجام یک رویه زیبایی داشته باشیم و با مراجعه به پزشک متخصص متوجه شویم که اصلاً گزینه مناسبی برای آن روش نیستیم.
احتمالاً در مسیر جستجو و انتخاب پروسیجر مورد نظرمان با نام چند پزشک آشنا خواهیم شد؛ باید اطلاعات مربوط به تخصص آن پزشکانِ محترم را فقط از طریق سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی استعلام بگیریم زیرا هنوز هیچ منبع رسمی دیگری در ایران وجود ندارد که به صورت صحیح تخصص‌های دقیق پزشکان محترم در آن ذکر شده باشد.
به یاد داشته باشیم که امن‌ترین محل برای استعلام تخصص درمانگران محترم از همین سامانه است. پروفایل‌های شبکه‌های اجتماعی و عناوین درج شده در آن‌ها، وب‌سایت‌ها و عناوین درج شده در آن‌ها، حتی در وب‌سایت زیست‌لاین و ... منبع جامع و مناسبی برای استعلام تخصص صحیح پزشکان نیستند. به عنوان مثال ممکن است ما در روندِ انتخاب پروسیجر زیباییمان متمایل شویم از فردی که پزشک زیبایی است کمک بگیریم اما زمانی که اطلاعات ایشان را در سازمان نظام پزشکی استعلام بگیریم عنوان دیگری را مشاهده کنیم؛ زیرا هنوز در ایران تخصصی به نام پزشک زیبایی وجود ندارد و عنوان پزشک زیبایی همسو با مدارک دانشگاهی نیست.
پس خواهشمندیم برای استعلام نام پزشک و تخصص ایشان به سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی مراجعه کنید.
مطالب این سایت صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای تشخیص، تجویز یا درمان پزشکی در نظر گرفته شود. برای مشکلات پزشکی، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.
_thumbnail.jpg)
