چرا چشمهای من نامتقارن هستند و آیا باید اقدامی انجام دهم؟
نامتقارن بودن چشمها طبیعی‌تر از چشمهای متقارن است. این حالت میتواند دلایلی مانند ژنتیک یا آسیب داشته باشد.
نامتقارن بودن صورت بسیار شایع است و داشتن ویژگی‌های کاملاً متقارن در چهره، استثناست. اگرچه داشتن چشمهای نامتقارن ممکن است برای شما قابل توجه باشد، اما به ندرت برای دیگران جلب توجه می‌کنند. چشمها ممکن است به دلیل تغییرات پوستی که بخشی طبیعی از فرایند پیری است، نامتقارن به نظر برسند. در موارد نادر، نامتقارن بودن چشمها ممکن است ناشی از یک وضعیت پزشکی باشد.
علل نامتقارن بودن چشمها چیست؟
ژنتیک یکی از دلایل رایج نامتقارن بودن چشم‌هاست. مانند دیگر ویژگی‌های چهره‌تان، احتمالاً ویژگی‌هایی مشابه والدین و سایر اعضای خانواده دارید. اگر با دقت نگاه کنید، احتمالاً متوجه خواهید شد که دیگر اعضای خانواده‌تان نیز ظاهراً یک چشم بالاتر از چشم دیگر دارند. در ادامه همراه با زیست‌لاین دلایل دیگری برای چشمهای نامتقارن و علائم مرتبط با آن‌ها آمده است:
افزایش سن
مطالعات تصویربرداری نشان می‌دهد که بین افزایش سن و عدم تقارن صورت ارتباط قابل‌توجهی وجود دارد. با بالا رفتن سن، بافت‌های نرم صورت شل می‌شوند. غضروف (مانند غضروف بینی) به رشد خود ادامه می‌دهد، در حالی که استخوان‌ها رشد نمی‌کنند. این تغییرات می‌توانند منجر به عدم تقارن شوند.
عوامل سبک زندگی
برخی عوامل سبک زندگی می‌توانند به چشمهای ناهماهنگ منجر شوند. به عنوان مثال، تحقیقات بر روی دوقلوها نشان داده است که سیگار کشیدن با پتوز پلک فوقانی (افتادگی پلک) مرتبط است. همچنین، قرار گرفتن بیش از حد در معرض آفتاب میتواند پوست اطراف چشمها را تغییر دهد. آسیب ناشی از خورشید ممکن است بیشتر روی یک سمت صورت اثر بگذارد و منجر به نامتقارن شدن آن شود.
عدم تقارن طبیعی صورت
داشتن اجزای صورت کاملاً متقارن بسیار نادر است. اکثر افراد درجاتی از عدم تقارن در اجزای صورت دارند که طبیعی محسوب میشود. این حالت بر اساس سن، جنسیت و نژاد متفاوت است.
- عدم تقارن طبیعی صورت میتواند باعث شود یک چشم بالاتر یا پایین‌تر از دیگری دیده شود.
- گاهی مشکل از خود چشمها نیست، بلکه ابروها یا شکل بینی هستند که باعث می‌شوند چشمها نامتقارن به نظر برسند.
- افزایش سن نیز علت شایع عدم تقارن صورت است، زیرا با افزایش سن، پوست و بافت نرم خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند و افتادگی اطراف اجزای صورت ایجاد میشود.
یک مرور مطالعات در سال ۲۰۱۷ با استفاده از مدل‌های نیم‌چهره نشان داد که وقتی چهره فرد در حالت «کاملاً متقارن سمت راست یا سمت چپ» بازسازی میشود، نتیجه برای بیننده غیرطبیعی و حتی نازیبا به نظر می‌رسد بنابراین، مقداری عدم تقارن نه تنها طبیعی است، بلکه گاهی مطلوب‌تر هم تلقی میشود.
افتادگی پلک (Ptosis) میتواند در جمعیت سالمند شایع باشد، اما افتادگی نامتقارن پلک ممکن است نشانهای از یک بیماری بالقوه جدی باشد که نیاز به ارزیابی فوری دارد.
aao/ Ptosis can be common in an aging population, but asymmetric ptosis may indicate a potentially serious disease process that needs urgent evaluation
انوفتالموس
انوفتالموس به معنای جابجایی چشم به سمت عقب است و زمانی رخ می‌دهد که آسیب یا یک وضعیت پزشکی، فضای پشت چشم را تغییر دهد و باعث فرورفتگی چشم شود. این وضعیت ممکن است به طور ناگهانی یا تدریجی طی سال‌ها ایجاد شود. شایع‌ترین علت انوفتالمی، ضربه است، مانند برخورد به صورت یا تصادف رانندگی. همچنین ممکن است به دلیل شرایط پزشکی مختلف، از جمله مواردی که حفره سینوسی پشت چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهند، ایجاد شود. برخی افراد فقط دچار فرورفتگی یا افتادگی ظاهری یک چشم می‌شوند، اما ممکن است علائم دیگری مانند احساس کشیدگی زیر چشم، مشکلات سینوسی یا درد صورت را نیز تجربه کنند.
شرایطی که می‌توانند باعث انوفتالمی شوند عبارتند از:
- سینوزیت ماگزیلاری مزمن
- سندروم سینوس خاموش
- بیماری پاژه
- تومورهای سینوس ماگزیلاری
- نقص‌های استخوانی
پتوز
پتوز که به نام افتادگی پلک نیز شناخته میشود، ممکن است هنگام تولد (مادرزادی) وجود داشته باشد یا بعدها (اکتسابی) ایجاد شود. پتوز در بزرگسالان مسن شایع‌تر است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که عضله بالا برنده پلک کشیده شده یا از پلک جدا شود و باعث افتادگی آن شود. این وضعیت باعث میشود چشمها نامتقارن به نظر برسند، به طوری که یک چشم پایین‌تر از چشم دیگر به نظر می‌رسد. در برخی افراد، پتوز هر دو چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. پیری شایع‌ترین علت پتوز است، اما ممکن است به دلایل دیگری مانند بیماری‌های عصبی، تومورها و سکته نیز رخ دهد. اگر افتادگی پلک به حدی باشد که مانع دید شما شود، جراحی برای اصلاح آن توصیه میشود. این جراحی همچنین میتواند به دلایل زیبایی در صورت تمایل انجام شود.
پروپتوزیس
پروپتوزیس، که ممکن است به نام اگزوفتالموس نیز شناخته شود، به معنای بیرونزدگی یا برآمدگی یک یا هر دو چشم است. شایع‌ترین علت پروپتوزیس در بزرگسالان، بیماری گریوز است. این بیماری باعث تورم بافت‌های پشت و اطراف چشم میشود و کره چشم را به جلو می‌راند در موارد نادر، پروپتوزیس ممکن است ناشی از عفونت‌ها، تومورها یا خونریزی باشد.
علاوه بر تغییر ظاهر چشم، ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنید:
- درد چشم
- ضربان در چشم برجسته
- تب
- مشکلات بینایی
بیماری گریوز
بیماری گریوز یک بیماری خودایمنی است که باعث پرکاری تیروئید (هیپرتیروئیدیسم) میشود. افراد مبتلا به بیماری گریوز ممکن است دچار اِگزوفتالموس (proptosis)یا بیرونزدگی چشم شوند. هنگامی که این حالت یک چشم را بیشتر از دیگری درگیر کند، میتواند به عدم تقارن منجر شود.
برخی دیگر از علائم و نشانه‌های بیماری گریوز عبارت‌اند از:
- اضطراب
- بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)
- خستگی
- تپش قلب
- تغییرات قاعدگی
- حساسیت به گرما
- تعریق
- کاهش وزن ناخواسته
- تغییر در میل یا عملکرد جنسی
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر مشکلات بینایی یا علائم دیگری مانند درد چشم، تورم یا احساس تپش در یک چشم دارید، مراجعه به چشم‌پزشک لازم است. اگر ظاهر چشم شما به دلیل آسیب یا ضربه به سر یا صورت تغییر کرده است، به اورژانس مراجعه کنید.
فلج بل
فلج بل باعث ضعف یا فلج عضلات یک سمت صورت میشود. این حالت به دلیل آسیب به عصب صورت رخ می‌دهد و میتواند باعث نامتقارن شدن چشمها شود. این فلج ممکن است پلک یک چشم را ضعیف کرده و باعث شود چشمها نابرابر به نظر برسند. فلج بل معمولاً موقتی است و اغلب پس از چند ماه بهبود می‌یابد. در برخی موارد، ممکن است برای درمان نیاز به توانبخشی یا درمان‌های دیگر باشد.
علائم و نشانه‌های فلج بل شامل موارد زیر است:
- تغییر در تولید اشک یا بزاق
- مشکل در انجام حرکات چهره
- ریزش بزاق از دهان
- درد فک یا گوش
آسیب‌های صورت
آسیب به صورت یا چشمها میتواند باعث تغییر شکل استخوان‌های صورت و ساختارهای اطراف چشم شود. این وضعیت ممکن است باعث عدم تقارن ظاهری در یک یا هر دو چشم شود. گاهی اوقات بیماری‌های دیگر یا شرایط پزشکی می‌توانند به صورت غیرمستقیم بر ظاهر چشمها تأثیر بگذارند. این شرایط ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- تومورها: که می‌توانند فشار به بافت‌های اطراف چشم وارد کنند.
- عفونت‌ها: که منجر به تورم و التهاب شوند.
- اختلالات عصبی: که عملکرد عضلات اطراف چشم را تحت تأثیر قرار دهند.
سکته مغزی
سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به مغز کاهش یابد. افراد ممکن است به دلیل سکته دچار عدم تقارن ناگهانی صورت شوند. اگر افتادگی شدید باشد، میتواند بر بینایی فرد تأثیر بگذارد.
سایر علائم سکته عبارت‌اند از:
- مشکل در صحبت کردن و درک گفتار
- سردرد ناگهانی و شدید
- از دست دادن تعادل یا هماهنگی
- بی‌حسی یا ضعف در صورت، یک دست یا یک پا
- شروع ناگهانی تاری دید یا دوبینی
آنیزوکوریا
آنیزوکوریا زمانی رخ می‌دهد که مردمک‌های چشم شما اندازه‌های متفاوتی داشته باشند. مردمک ناحیه‌ای است که به نور اجازه ورود به چشم را می‌دهد تا بتوانید ببینید. گاهی مردمک‌های نامتقارن میتواند نشانهای از یک مشکل جدی چشمی باشد. افرادی که ممکن است دچار آنیزوکوریا شوند شامل کسانی هستند که:
- دچار مشکل در دستگاه عصبی هستند؛
- سابقه آسیب به چشم داشته‌اند؛
- در معرض خطر سکته مغزی قرار دارند؛
- دچار عفونت ویروسی هستند؛
- مبتلا به سندرم هورنر وضعیتی که باعث افتادگی پلک، کوچکتر شدن مردمک و کاهش تعریق در یک سمت صورت به دلیل آسیب عصبی میشود؛
- مبتلا به مردمک تونیک آدی حالتی که در آن یکی از مردمک‌ها نسبت به نور به اندازه مردمک دیگر پاسخ نمی‌دهد.
اگر در مورد آنیزوکوریا پرسشی دارید، حتماً آن را از چشم‌پزشک خود بپرسید. چشم‌پزشک شما متعهد به محافظت از بینایی شما است.
در بیشتر موارد، چشمهای نامتقارن نیازی به درمان ندارند به‌ویژه زمانی که عدم تقارن به دلیل ژنتیک یا افزایش سن باشد. با این حال، اگر یک بیماری زمینهای باعث عدم تقارن صورت شود، ممکن است نیاز به درمان باشد. همچنین، اگر چشمهای نامتقارن مشکلات بینایی ایجاد کنند، درمان نیز ممکن است ضروری باشد.
درمان چشمهای نامتقارن
در بیشتر موارد، نیازی به درمان چشمهای نامتقارن وجود ندارد مگر اینکه یک وضعیت پزشکی زمینهای وجود داشته باشد که نیاز به درمان داشته باشد یا عدم تقارن باعث مشکلات بینایی شود. درمان بیشتر به ترجیح فردی و دلایل زیبایی بستگی دارد.
درمان بیماری‌های زمینهای
در برخی موارد، درمان بیماری زمینهای میتواند چشمهای نامتقارن را کمتر قابل توجه کند. برای مثال، درمان بیماری گریوز با ید رادیواکتیو یا داروهای تیروئیدی ممکن است جلوی بیرونزدگی چشمها را بگیرد. افرادی که بیماری زمینهای موجب نامتقارن شدن چشم‌هایشان شده است باید با پزشک خود درباره مدیریت علائمشان مشورت کنند.
آرایش
با استفاده از تکنیک‌های آرایشی، می‌توان ظاهر چشمها را متقارن‌تر نشان داد. کانتورینگ، برجسته‌سازی و دیگر روش‌های آرایشی می‌توانند برخی ویژگی‌ها را برجسته‌تر کنند تا تعادل بیشتری ایجاد شود. مداد ابرو یا پودر ابرو میتواند به یکنواخت کردن ظاهر ابروها کمک کند و این کار ممکن است چشمها را متقارن‌تر نشان دهد آموزش‌های ویدیویی آنلاین می‌توانند در این زمینه مفید باشند. همچنین، بسیاری از فروشگاه‌های لوازم آرایشی دارای آرایشگرانی هستند که می‌توانند نحوه استفاده از محصولات را برای بهبود ویژگی‌های چهره شما آموزش دهند.
لیفت ابرو
لیفت ابرو یک روش زیبایی است که ابروها را بالا می‌برد. هدف آن جوان‌تر نشان دادن صورت و ایجاد تقارن بیشتر در چهره است. جراح ممکن است از تکنیک‌های مختلفی برای بالا بردن ابرو استفاده کند، اما معمولاً این عمل تحت بیهوشی عمومی انجام میشود.
برخی خطرات احتمالی لیفت ابرو شامل موارد زیر هستند:
- خونریزی
- عدم تقارن بیشتر (اگرچه با جراحی اضافی قابل اصلاح است)
- ریزش مو یا تغییر در خط رویش مو
- عفونت‌ها
- واکنش آلرژیک به داروی بیهوشی
- ایجاد اسکار
- بی‌حسی موقت یا دائمی پوست
نتایج لیفت ابرو دائمی نیستند. افزایش سن و آسیب ناشی از آفتاب می‌توانند باعث افتادگی مجدد پوست شوند.
بوتاکس
بوتاکس میتواند گاهی به‌عنوان یک راه‌حل موقت برای چشمهای نامتقارن مورد استفاده قرار گیرد. بسیاری مواقع عدم تقارن ابروها باعث میشود چشمها نامتقارن به نظر برسند. بوتاکس، که یک شل‌کننده عضلات تزریقی است، میتواند در ناحیه اطراف ابروها تزریق شود تا ظاهری متعادل‌تر ایجاد کند. نتایج معمولاً حدود چهار ماه ماندگار است.
بلفاروپلاستی
بلفاروپلاستی یک جراحی زیبایی برای اصلاح پلک‌های نامتقارن است. این جراحی چشمها را کاملاً متقارن نمی‌کند، اما میتواند ظاهری متعادل‌تر ایجاد کند اگر چربی یا پوست اضافی باعث نامتقارنی شود. در طول این عمل، بافت‌های اضافی مانند چربی، عضله و پوست از پلک‌های بالا یا پایین برداشته میشود. کبودی و تورم پس از عمل رایج است و معمولاً حدود دو هفته طول می‌کشد. جای بخیه‌ها ممکن است چند ماه زمان نیاز داشته باشند تا کم‌رنگ شوند.
پس از جراحی، فرد ممکن است دچار کبودی و تورم موقتی شود. برخی دیگر از خطرات این جراحی عبارت‌اند از:
- خونریزی
- عفونت‌ها
- واکنش آلرژیک به داروی بیهوشی
- ایجاد اسکار
به ندرت، این جراحی ممکن است باعث کنژنکتیویت مزمن (التهاب بخشی از چشم) یا تورمی شود که بیش از سه ماه ادامه داشته باشد. در موارد نادر، کوری نیز میتواند رخ دهد.
جراحی اوربیتال
جراحی اوربیتال به عمل‌هایی گفته میشود که در ناحیه کاسه چشم (اوربیت) انجام میشود. اوربیت شامل دیواره‌های استخوانی، کره چشم، عضلات چشم، عصب بینایی و چربی است. روش‌های جراحی مختلفی برای درمان آسیب‌ها و مشکلات پزشکی در این ناحیه وجود دارد. این موارد شامل جراحی برای ترمیم شکستگی‌ها، برداشتن تومورها یا کاهش فشار در موارد اگزوفتالموس ناشی از بیماری گریوز و عفونت‌ها میشود.
عدم تقارن چشمها ناشی از یک مشکل پزشکی نباشد یا باعث مشکلات بینایی نشود و در این صورت، درمان صرفاً برای اهداف زیبایی و بر اساس انتخاب شخصی است.
چگونه پزشک متخصص انتخاب کنیم؟
در انجام یک رویه یا پروسیجر زیبایی، چه جراحی و چه غیر جراحی، می‌توان انتخاب صحیح پزشک را مهم‌ترین عامل رضایت و موفقیت از آن پروسیجر زیبایی دانست. گاهی ممکن است ما تمایل به انجام یک رویه زیبایی داشته باشیم و با مراجعه به پزشک متخصص متوجه شویم که اصلاً گزینه مناسبی برای آن روش نیستیم.
احتمالاً در مسیر جستجو و انتخاب پروسیجر مورد نظرمان با نام چند پزشک آشنا خواهیم شد؛ باید اطلاعات مربوط به تخصص آن پزشکانِ محترم را فقط از طریق سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی استعلام بگیریم زیرا هنوز هیچ منبع رسمی دیگری در ایران وجود ندارد که به صورت صحیح تخصص‌های دقیق پزشکان محترم در آن ذکر شده باشد.
به یاد داشته باشیم که امن‌ترین محل برای استعلام تخصص درمانگران محترم از همین سامانه است. پروفایل‌های شبکه‌های اجتماعی و عناوین درج شده در آن‌ها، وب‌سایت‌ها و عناوین درج شده در آن‌ها، حتی در وب‌سایت زیست‌لاین و ... منبع جامع و مناسبی برای استعلام تخصص صحیح پزشکان نیستند. به عنوان مثال ممکن است ما در روندِ انتخاب پروسیجر زیباییمان متمایل شویم از فردی که پزشک زیبایی است کمک بگیریم اما زمانی که اطلاعات ایشان را در سازمان نظام پزشکی استعلام بگیریم عنوان دیگری را مشاهده کنیم؛ زیرا هنوز در ایران تخصصی به نام پزشک زیبایی وجود ندارد و عنوان پزشک زیبایی همسو با مدارک دانشگاهی نیست.
پس خواهشمندیم برای استعلام نام پزشک و تخصص ایشان به سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی مراجعه کنید.
مطالب این سایت صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای تشخیص، تجویز یا درمان پزشکی در نظر گرفته شود. برای مشکلات پزشکی، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.
دیدگاه کاربران