آلفا هیدروکسی اسید (AHA): فواید، عوارض و بهترین زمان استفاده برای پوست
آ اچ آ (AHA) گروهی از اسیدها هستند که به طور طبیعی در برخی مواد غذایی یافت می‌شوند. بسیاری از محصولات و درمانهای زیبایی حاوی آ اچ آ هستند و به عنوان یک روش برای لایهبرداری پوست مورد استفاده قرار می‌گیرند. آ اچ آ ها با شل کردن لایه بالایی سلول‌های قدیمی پوست و تجزیه ماده چسبنده‌ای که سلول‌ها را کنار هم نگه می‌دارد، عمل می‌کنند. این فرآیند باعث افزایش تولید سلول‌های جدید و افزایش سرعت تجدید سلولی میشود.
اسیدهای آلفا هیدروکسی (AHA) گروهی از اسیدها هستند که به طور طبیعی در میوه‌ها، نیشکر و شیر یافت می‌شوند. از جمله مزایای آ اچ آ (AHA) می‌توان به لایهبرداری، بهبود بافت پوست و کاهش آکنه اشاره کرد. همچنین آلفا هیدروکسی اسیدها (AHAs) در طیف گسترده‌ای از محصولات مراقبت از پوست به‌کار می‌روند. این محصولات شامل گزینه‌های روزانه ضدپیری مانند سرم‌ها، تونرها و کرم‌ها و همچنین درمانهای غلیظ‌تر مانند پیلینگ‌های شیمیایی هستند.
کاربردهای رایج اسیدهای آلفا هیدروکسی (AHA)
صاف کردن پوست، کاهش لکه‌های تیره یا هایپرپیگمنتیشن و کاهش ظاهر جای زخم از مهمترین کاربردهای آ اچ آ است. با این حال، این اسیدها همیشه برای انواع پوست تیره مناسب نیستند.
پیش از استفاده از آ اچ آ باید با پزشک مشورت کنید اگر:
- پوست تازه اصلاح‌شده دارید؛
- بریدگی یا سوختگی روی پوست دارید؛
- مبتلا به روزاسه هستید؛
- مبتلا به پسوریازیس هستید؛
- مبتلا به اگزما هستید؛
- زنان باردار یا شیرده نیز باید پیش از استفاده با پزشک مشورت کنند.
انواع اسیدهای آلفا هیدروکسی یا آ اچ آ (AHA)
هفت نوع آلفا هیدروکسی اسید به‌طور رایج در محصولات مراقبت از پوست استفاده می‌شوند:
- اسید سیتریک (از مرکبات)
- اسید گلیکولیک (از نیشکر)
- هیدروکسی‌کاپروئیک اسید (از ژل رویال)
- هیدروکسی‌کاپریلیک اسید (از منابع حیوانی)
- اسید لاکتیک (از لاکتوز یا سایر کربوهیدرات‌ها)
- اسید مالیک (از میوه‌ها)
- اسید تارتاریک (از انگور)
از بین این اسیدها، اسید لاکتیک و اسید گلیکولیک شناخته‌شده‌ترین آ اچ آ ها هستند. این دو اسید همچنین کمتر باعث تحریک پوست می‌شوند. به همین دلیل، بیشتر محصولات بدون نسخه (OTC) حاوی یکی از این دو اسید هستند.
مزایای اسیدهای آلفا هیدروکسی یا آ اچ آ
AHAs در درجه اول برای لایهبرداری استفاده می‌شوند. آن‌ها همچنین می‌توانند به موارد زیر کمک کنند:
- تقویت کلاژن و جریان خون
- اصلاح تغییر رنگ ناشی از اسکارها و لکه‌های سنی
- بهبود ظاهر خطوط سطحی و چین‌وچروک‌ها
- پیشگیری از بروز آکنه
- درخشان کردن رنگ پوست
- افزایش جذب محصولات پوستی
هنگام استفاده همزمان از چند محصول پوستی، مهم است که آن‌ها را به‌تدریج وارد روتین کنید. استفاده بیش از حد از AHAs، BHAs و سایر ترکیبات شیمیایی میتواند منجر به تحریک شود. در نتیجه، مشکلاتی مانند چین‌وچروک یا آکنه حتی ممکن است بیشتر به چشم بیایند.
پس آ آچ آ میتواند مزایای زیر را داشته باشد
- لایهبرداری ملایم
لایهبرداری به فرآیندی اشاره دارد که طی آن سلول‌های سطحی پوست جدا می‌شوند. این کار به حذف سلول‌های مرده کمک میکند و همچنین مسیر را برای تولید سلول‌های جدید باز میکند. با افزایش سن، چرخه طبیعی بازسازی سلول‌های پوستی کندتر میشود که میتواند منجر به تجمع سلول‌های مرده شود. تجمع بیش از حد سلول‌های مرده میتواند باعث کدر شدن چهره شما شود. تجمع سلول‌های مرده همچنین میتواند مشکلات زیرین پوست مانند موارد زیر را تشدید کند:
- چین‌وچروک‌ها
- لکه‌های سنی
- آکنه
با این حال، تمام AHAs قدرت لایهبرداری یکسانی ندارند. میزان لایهبرداری بستگی به نوع AHA مورد استفاده دارد. به‌طور کلی، هرچه غلظت AHAs در یک محصول بیشتر باشد، اثر لایهبرداری قوی‌تر خواهد بود. آ اچ آ (AHA) می‌توانند جایگزینی مناسب برای روش‌های دیگر لایهبرداری مانند استفاده از برس‌های زبر، اسکراب‌ها یا پارچه‌های صورت باشند. این روش‌های لایهبرداری مکانیکی می‌توانند خشن باشند و باعث تحریک پوست شوند. استفاده از آ اچ آ ها با غلظت پایین ممکن است برای افرادی که پوست خشک یا حساس دارند مناسب‌تر باشد.
- بهبود بافت پوست
وقتی این اسیدها پوست شما را لایهبرداری می‌کنند، سلول‌های مرده تجزیه می‌شوند. پوست جدیدی که در زیر نمایان میشود، روشن‌تر و شفاف‌تر است؛ AHAs حاوی اسید گلیکولیک می‌توانند به تجزیه تجمع سلول‌های پوستی کمک کنند، در حالی که محصولات دارای اسید سیتریک می‌توانند روشنایی بیشتری ایجاد کنند؛ پس لایهبردارهای اسیدی مانند AHAها می‌توانند پوست خشن یا پوسته‌پوسته را بدون ایجاد تحریک از بین ببرند. در نتیجه، ممکن است به کاهش ظاهر خشکی پوست، لکه‌ها و کراتوز پیلاریس کمک کنند.
- کاهش علائم قابل مشاهده پیری
با گذشت زمان و قرار گرفتن در معرض نور خورشید، روند تجدید سلولی کند میشود. این مسئله میتواند منجر به افزایش چین و چروک‌ها شود. آ اچ آ (AHA) به حذف لایه بالایی سلول‌های مرده پوست کمک می‌کنند و سلول‌های تازه زیرین را نمایان می‌سازند. با استفاده مداوم، ممکن است تولید کلاژن و الاستین پوست را افزایش دهند. کلاژن و الاستین به پوست ساختار و خاصیت ارتجاعی می‌بخشند، اما با افزایش سن، تولید آن‌ها کاهش می‌یابد. استفاده منظم از آ اچ آ ها ممکن است باعث شود که پوست ظاهری حجیم‌تر داشته باشد.
- کاهش هایپرپیگمنتیشن، ملاسما و آسیب ناشی از نور خورشید
استفاده منظم از محصولات یا پیلینگ‌های حاوی AHA ممکن است به درمان هایپرپیگمنتیشن یا لکه‌های تیره روی پوست کمک کند، از جمله: ملاسما؛ لکه‌های سنی؛ آسیب ناشی از نور خورشید
متخصصان پوست اغلب برای این منظور از پیلینگ‌های آ اچ آ (AHA) استفاده می‌کنند، زیرا این پیلینگ‌ها می‌توانند در لایه‌های عمیق‌تر پوست اثر بگذارند.
در پوستهای تیره‌تر، آ اچ آها ممکن است باعث ایجاد لکه‌های تیره‌تر یا تغییر رنگ پوست شوند. اگر این مسئله نگرانی ایجاد کند، بهتر است قبل از استفاده از AHA با متخصص پوست مشورت شود.
- تقویت جریان خون پوست
AHAs دارای خواص ضدالتهابی هستند که میتواند به تقویت گردش خون در پوست کمک کند. این ویژگی به اصلاح تیرگی و کدری چهره کمک میکند. جریان خون مناسب همچنین تضمین میکند که سلول‌های پوستی مواد مغذی لازم را از طریق گلبول‌های قرمز غنی از اکسیژن دریافت کنند.
- کاهش و اصلاح تغییر رنگ پوست
با افزایش سن، خطر بروز تغییر رنگ پوست بیشتر میشود. به‌عنوان مثال، لکه‌های قهوه‌ای صاف موسوم به لکه‌های سنی (لنتیژین‌ها) ممکن است در اثر قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایجاد شوند. این لکه‌ها معمولاً در نواحی در معرض آفتاب مانند سینه، دست‌ها و صورت ظاهر می‌شوند. تغییر رنگ پوست همچنین میتواند ناشی از موارد زیر باشد؛ ملاسما؛ هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب؛ جای جوش (اسکار آکنه)
آ اچ آ باعث افزایش گردش سلولی پوست می‌شوند. سلول‌های جدید پوست معمولاً دارای رنگدانه یکنواخت‌تری هستند. به‌طور نظری، استفاده طولانی‌مدت از AHAs میتواند با جایگزینی سلول‌های تغییر رنگ‌داده با سلول‌های تازه، به کاهش تغییر رنگ پوست کمک کند.
- کاهش آکنه
آلفا هیدروکسی اسیدها (AHAs) ممکن است به برخی افراد کمک کنند تا با از بین بردن سلول‌های مرده پوست که می‌توانند منافذ را مسدود کرده و باعث ایجاد جوش شوند، از بروز آکنه جلوگیری کنند. جوش‌های آکنه زمانی ایجاد می‌شوند که منافذ پوست با ترکیبی از سلول‌های مرده، سبوم (چربی) و باکتری مسدود می‌شوند. لایهبرداری با AHAs میتواند به شل شدن و رفع این انسداد کمک کند. استفاده مداوم ممکن است از ایجاد انسدادهای جدید جلوگیری کند.
آ. آچ . آ همچنین می‌توانند اندازه منافذ بزرگ‌شده را که معمولاً در پوستهای مستعد آکنه دیده می‌شوند کاهش دهند. گردش سلولی ناشی از لایهبرداری با اسید گلیکولیک و لاکتیک میتواند حتی به کاهش اسکارهای آکنه کمک کند. برخی محصولات ضدآکنه نیز حاوی سایر AHAs مانند اسید سیتریک و اسید مالیک هستند که به آرام‌سازی پوست ملتهب کمک می‌کنند. AHAs فقط برای صورت نیستند! شما می‌توانید از محصولات AHA در سایر نواحی مستعد آکنه مانند پشت و قفسه سینه نیز استفاده کنید.
- استفاده از AHAs برای نوزادان و کودکان توصیه نمی‌شود.
- افرادی که پوست آسیب دیده یا آفتاب‌سوخته دارند نباید از AHA استفاده کنند.
تفاوت آ اچ آ (AHA) با سایر اسیدها مانند بی اچ آ چیست؟
آ اچ آ ها یکی از انواع اسیدهایی هستند که در مراقبت از پوست مفید واقع می‌شوند. بتا هیدروکسی اسیدها (BHAs) گروه مشابهی از اسیدها هستند که آن‌ها نیز خاصیت لایهبرداری دارند.
نمونه‌هایی از BHAs شامل موارد زیر هستند:
- بتا هیدروکسی بوتانوئیک اسید
- تروپیک اسید
- ترتوکانیک اسید
- سالیسیلیک اسید، که ممکن است در فهرست ترکیبات با نام‌هایی مانند سالیسیلات، سدیم سالیسیلات یا عصاره پوست درخت بید نیز ظاهر شود.
BHAs و AHAs شباهت‌هایی دارند، اما برخی افراد بی اچ آ را برای پوستهای چرب و مستعد آکنه مؤثرتر می‌دانند. دلیل این موضوع آن است که BHAs می‌توانند:
- بافت پوست را بهبود ببخشند.
- از تجمع سلول‌های مرده درون منافذ جلوگیری کنند و احتمال انسداد را کاهش دهند.
- جوش‌های سرسیاه و سرسفید را از بین ببرند.
سالیسیلیک اسید رایج‌ترین بی اچ آ در محصولات مراقبت از پوست است. همانند آ اچ آ، سالیسیلیک اسید نیز در اشکال مختلفی قابل استفاده است. همچنین، برخی محصولات ترکیبی از AHAs و BHAs را در کنار هم دارند.
چه مقدار AHA مورد نیاز است؟
به‌طور کلی، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) توصیه میکند محصولات حاوی AHA غلظتی کمتر از ۱۰ درصد داشته باشند تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری شود.
طبق گزارش کلینیک کلیولند، نباید از محصولاتی که بیش از ۱۵ درصد AHA دارند استفاده کرد.
محصولات مصرف روزانه — مانند سرم‌ها، تونرها و مرطوب‌کننده‌ها — غلظت پایین‌تری از AHA دارند. به‌عنوان مثال، یک سرم یا تونر ممکن است تنها ۵ درصد AHA داشته باشد.
محصولات با غلظت بالا، مانند پیلینگ‌های اسید گلیکولیک، کمتر استفاده می‌شوند تا خطر بروز عوارض جانبی کاهش یابد.
سایر انواع اسید در محصولات مراقبت از پوست
برخی دیگر از اسیدهای مورد استفاده در محصولات مراقبت از پوست خاصیت لایهبرداری ندارند. به عنوان مثال، هیالورونیک اسید (HA) یک ماده جاذب رطوبت است و نه یک لایه‌بردار. هیالورونیک اسید با جذب آب، به حفظ رطوبت در پوست کمک میکند.
نحوه استفاده از آ اچ آ در مراقبت از پوست
آ اچ آ را می‌توان به روش‌های مختلفی استفاده کرد. این ترکیبات ممکن است در موارد زیر یافت شوند:
- پاک‌کننده‌ها
- تونرها یا تونیک‌ها
- پدهای لایه‌بردار
- سرم‌ها
- مرطوب‌کننده‌ها
برخی از محصولات حاوی AHAs نیاز به شستشو دارند، در حالی که برخی دیگر باید روی پوست باقی بمانند. این ویژگی و همچنین میزان غلظت AHA در محصول، بر قدرت اثرگذاری آن تأثیر دارد.
پیش از انتخاب یک محصول حاوی AHA یا روش لایهبرداری، آکادمی پوست آمریکا توصیه میکند که افراد نوع پوست خود و سایر محصولاتی که استفاده می‌کنند را در نظر بگیرند. AHAsاگر در سایر محصولات مراقبت از پوست شما وجود دارند یا از لایهبرداری فیزیکی استفاده می‌کنید، افزودن یک لایه‌بردار دیگر ممکن است بیش از حد باشد. در صورتی که افراد در انتخاب محصول مناسب تردید دارند، می‌توانند با یک متخصص پوست مشورت کنند.
آ. اچ. آ . و حساسیت به نور خورشید (هشدار آفتاب‌سوختگی)
- مطالعات تأیید کردند که استفاده از آ. اچ. آ باعث افزایش حساسیت به UV میشود. پس از چهار هفته استفاده از آ. اچ. آ ، حساسیت داوطلبان به قرمزی ناشی از UV به‌طور متوسط ۱۸ درصد افزایش یافت. همچنین حساسیت آن‌ها به آسیب سلولی ناشی از UV به‌طور میانگین دو برابر شد، هرچند تفاوت‌های فردی قابل توجهی وجود داشت.
- با این حال، این مطالعات نشان دادند که افزایش حساسیت برگشت‌پذیر است و مدت زیادی پس از قطع مصرف کرم حاوی آ. اچ. آ باقی نمی‌ماند. یک هفته بعد از قطع مصرف، محققان تفاوت قابل‌توجهی در حساسیت به UV بین نواحی مختلف پوست مشاهده نکردند.
- این مطالعات مشخص نکردند که آ. اچ. آ دقیقاً چگونه موجب افزایش حساسیت به UV می‌شوند، هرچند به نظر نمی‌رسید که این اثرات با افزایش چشمگیر آسیب DNA ناشی از UV مرتبط باشند.
استفاده از آ اچ آ که نیاز به شستشو دارند
برای استفاده از آ اچ آ در محصولاتی مانند پاک‌کننده‌ها، باید دستورالعمل درج شده روی بسته‌بندی را دنبال کنید. به‌طور کلی، آکادمی پوست آمریکا توصیه میکند که:
- محصول را با حرکات دایره‌ای کوچک روی پوست بمالید.
- ۳۰ ثانیه صبر کنید.
- با آب ولرم بشویید.
- پس از آن از مرطوب‌کننده استفاده کنید.
استفاده از AHAs که روی پوست باقی می‌مانند
برای استفاده از محصولات لایه‌بردار که نیاز به شستشو ندارند، باید دستورالعمل محصول را رعایت کنید. برخی افراد ترجیح می‌دهند این محصولات را قبل از خواب استفاده کنند تا در طول شب اثرگذاری بیشتری داشته باشند.
پیلینگ‌های آ اچ آ
پیلینگ‌های حاوی AHA،درمان‌هایی با قدرت تجویزی هستند که می‌توانند مشکلات پوستی مانند بافت ناهموار یا هایپرپیگمنتیشن (لکه‌های تیره) را کاهش دهند. این روش میتواند جایگزینی کم‌تهاجمی‌تر برای پیلینگ‌های عمیق‌تر یا لیزر درمانی باشد. متخصص پوست میتواند این نوع پیلینگ را در مطب خود انجام دهد. این فرآیند حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. ابتدا، پزشک پوست را تمیز کرده و سپس محلول پیلینگ را با غلظتی بین ۲۰ تا ۷۰ درصد روی پوست اعمال میکند. این محلول چند دقیقه روی پوست باقی می‌ماند و سپس شسته میشود.
از آنجا که AHAs نوعی اسید هستند، رعایت برخی نکات ایمنی هنگام استفاده از آن‌ها ضروری است.
پیش از استفاده
همانند سایر محصولات مراقبت از پوست، رعایت نکات زیر هنگام استفاده ضروری است:
- ابتدا روی بخش کوچکی از پوست تست شود و در صورت عدم بروز حساسیت، روی سطح وسیع‌تری اعمال شود.
- در صورت تحریک، سوزش یا احساس سوزن‌سوزن شدن، محل را به‌طور کامل بشویید و از استفاده مجدد خودداری کنید.
- در صورت عدم واکنش منفی، طبق دستورالعمل محصول روی پوست صورت استفاده شود.
پس از استفاده
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)گزارش کرده است که AHAs و BHAs می‌توانند حساسیت پوست به نور خورشید را افزایش دهند. به همین دلیل، محافظت از پوست در برابر نور خورشید هنگام استفاده از لایهبردارهای شیمیایی بسیار مهم است.
FDA توصیه میکند که محصولات حاوی AHA ویژگی‌های زیر را داشته باشند:
- غلظت AHA حداکثر ۱۰٪
- pH برابر با ۳.۵ یا بالاتر
- حاوی محافظت SPF
افراد همچنین می‌توانند پس از استفاده از AHAs یا BHAs از ضدآفتاب استفاده کنند. آکادمی پوست امریکا توصیه میکند که ضدآفتاب مورد استفاده:
- طیف وسیع (broad-spectrum) باشد.
- مقاوم در برابر آب باشد.
- دارای SPF ۳۰ یا بالاتر باشد.
استفاده بیش از حد
مصرف بیش از حد محصولات حاوی AHAs ممکن است به پوست آسیب برساند. اگرچه بیشتر محصولات بدون نسخه (OTC) دارای فرمولاسیونی ملایم هستند، اما استفاده بیش از حد آن‌ها ممکن است سد دفاعی پوست را مختل کند.
علائم احتمالی لایهبرداری بیش از حد شامل:
- تحریک یا سوزش
- خشکی یا پوسته‌پوسته شدن
- قرمزی یا رنگ نامتوازن پوست
- افزایش حساسیت به سایر محصولات پوستی
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، استفاده از محصول را متوقف کرده و با متخصص پوست مشورت کنید.
آیا FDA گزارش‌هایی از عوارض جانبی مرتبط با آ اچ آ دریافت کرده است؟
بین سال‌های ۱۹۹۲ تا فوریه ۲۰۰۴، سازمان غذا و داروی آمریکا در مجموع ۱۱۴ گزارش از عوارض پوستی مرتبط با محصولات مراقبت از پوست حاوی AHA دریافت کرده است که بیشترین تعداد در سال ۱۹۹۴ بوده است. عوارض گزارش‌شده شامل موارد زیر بوده‌اند:
- احساس سوزش (۴۵ مورد)
- درماتیت یا راش پوستی (۳۵ مورد)
- تورم (۲۹ مورد)
- تغییرات رنگدانه‌ای (۱۵ مورد)
- تاول یا کهیر (۱۴ مورد)
- پوستهریزی پوست (۱۳ مورد)
- خارش (۱۲ مورد)
- تحریک یا حساسیت (۸ مورد)
- سوختگی شیمیایی (۶ مورد)
- افزایش آفتاب‌سوختگی (۳ مورد)
خلاصه
آ اچ آ نوعی اسید آلی هستند که برای لایهبرداری پوست استفاده می‌شوند. با گذشت زمان، این ترکیبات می‌توانند بافت پوست را بهبود بخشند، لکه‌های تیره را محو کنند و علائم پیری را کاهش دهند. با این حال، آ اچ آ ها حساسیت پوست به آسیب ناشی از اشعه UV را افزایش می‌دهند، بنابراین هنگام استفاده از آن‌ها، محافظت روزانه در برابر نور خورشید ضروری است.
چگونه پزشک متخصص انتخاب کنیم؟
در انجام یک رویه یا پروسیجر زیبایی، چه جراحی و چه غیر جراحی، می‌توان انتخاب صحیح پزشک را مهمترین عامل رضایت و موفقیت از آن پروسیجر زیبایی دانست. گاهی ممکن است ما تمایل به انجام یک رویه زیبایی داشته باشیم و با مراجعه به پزشک متخصص متوجه شویم که اصلاً گزینه مناسبی برای آن روش نیستیم.
احتمالاً در مسیر جستجو و انتخاب پروسیجر مورد نظرمان با نام چند پزشک آشنا خواهیم شد؛ باید اطلاعات مربوط به تخصص آن پزشکانِ محترم را فقط از طریق سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی استعلام بگیریم زیرا هنوز هیچ منبع رسمی دیگری در ایران وجود ندارد که به صورت صحیح تخصص‌های دقیق پزشکان محترم در آن ذکر شده باشد.
به یاد داشته باشیم که امن‌ترین محل برای استعلام تخصص درمانگران محترم از همین سامانه است. پروفایل‌های شبکه‌های اجتماعی و عناوین درج شده در آن‌ها، وب‌سایت‌ها و عناوین درج شده در آن‌ها، حتی در وب‌سایت زیست‌لاین و ... منبع جامع و مناسبی برای استعلام تخصص صحیح پزشکان نیستند. به عنوان مثال ممکن است ما در روندِ انتخاب پروسیجر زیباییمان متمایل شویم از فردی که پزشک زیبایی است کمک بگیریم اما زمانی که اطلاعات ایشان را در سازمان نظام پزشکی استعلام بگیریم عنوان دیگری را مشاهده کنیم؛ زیرا هنوز در ایران تخصصی به نام پزشک زیبایی وجود ندارد و عنوان پزشک زیبایی همسو با مدارک دانشگاهی نیست.
پس خواهشمندیم برای استعلام نام پزشک و تخصص ایشان به سامانه جستجوی اعضاء نظام پزشکی مراجعه کنید.
مطالب این سایت صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و نباید به عنوان جایگزینی برای تشخیص، تجویز یا درمان پزشکی در نظر گرفته شود. برای مشکلات پزشکی، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.
دیدگاه کاربران